Radiocolumn: Leiderschap samen delen

Nog een paar weken kunnen we getuigen zijn van de aanwezigheid van scheidend burgemeester van Zijpe. Anja van Apeldoorn gaat vertrekken en laat het leiderschap van de recreatiegemeente over aan de democratie. De spelregels die er ook voor gezorgd hebben dat zij op deze burgemeesterspost terecht is gekomen. Zij was en is een graag gezien figuur, die waar nodig zelf de touwtjes in handen nam om de regie in goede banen te leiden. Tenminste, zo kwam zij over naar buiten toe, maar heeft zij dit ook bestuurlijk waar weten te maken? Er gaan geruchten over wapenfeiten die over haar kwaliteiten wat anders zeggen. Ik noem de vier hectare. Daar heeft ze heel wat maatschappelijk geld verspeeld door weg te lopen van de gesprekstafel met een projectontwikkelaar. Gelukkig was zij niet de enige die met deze specifieke ondernemer problemen heeft. De instelling van deze en andere zakenfiguren hebben al voor heel wat kapitaalvernietiging gezorgd. Terecht vroeg laatst een inwoner of wij wisten voor hoeveel advocaatkosten deze projectontwikkelaar in de Zijper boekhouding vermeld staat. Maar is deze instelling verkeerd? Proberen we niet allemaal het onderste uit de kan te krijgen? Ik vind dat er ambtenaren rond lopen met precies dezelfde mentaliteit. Dat is nu eenmaal het gevaar van ons mooie beloningssysteem.

Burgemeester van Apeldoorn liep destijds volgens mij weg omdat zij niet goed begeleid werd door de afdelingshoofden van Schagerbrug. Daar kun je deze afdelingshoofden weer niet helemaal de schuld van geven. Zij zijn naar die positie gegroeid omdat hun voorgangers waren vertrokken. Deze konden bij een grotere gemeente iets meer in hun loonzakje krijgen. En met het verdwijnen van kennis gaat de werkdruk evenredig omhoog. Een goed personeelbeleid is al jaren het heetste hangijzer en er is nog geen burgemeester of wethouder geweest die dit probleem goed heeft weten te managen. Dus ons beloningssysteem is er eigenlijk de schuld van dat er van alles mis gaat? Waarom schaffen we het dan niet af? Waarom geven we iedereen die werkt niet hetzelfde voor zijn of haar inzet? Dat kan natuurlijk niet, want de gegroeide verschillen in beloning voor ons dagelijks werk is een verworven recht. Daar hebben we met z’n allen voor geknokt. Stel je voor dat we de beloning gelijk gaan trekken. Dat een groenmedewerker in de zelfde schaal zit als iemand die achter een bureau zit te typen. Wie krijgt er dan wat bij of wie levert er wat in. Dat verhaal krijg je thuis aan de familietafel al niet rond.

De maandelijkse lasten moeten toch verdiend worden. Stel voor dat het je lukt; wat doen we dan met alle vrijwilligers ofwel het werk dat tot nu toe onbetaald gedaan moet worden? Pikken die dat? Natuurlijk niet, want die gaan dan ook weer dezelfde beloning vragen en dan is Leiden in last/ het hek van de dam. Want er lopen heel wat mensen rond die nu de maatschappij steunen omdat ze in het verleden genoeg financiën hebben weten te verwerven. Natuurlijk heeft dit weer niets te maken met de kwaliteit van een ambtenaar die geen kennis genoeg heeft om de eerste burger in te fluisteren, dat ze bepaalde dingen beter anders had kunnen doen. Als je iets niet weet kun je dat ook niet doorvertellen. Eigenlijk is het te bizar om te zien, dat gemeentelijke medewerkers, die naar elders vertrokken waren om hun financiële positie te verbeteren, later weer terug keren om wederom een schaaltje hoger in hun loonzakje te krijgen. Er zijn er ook die elders blijven klimmen en hier in de vrije uurtjes wethouder spelen. Dat deze beloningspraktijk er voor zorgt dat de files steeds langer worden is een bijkomend verschijnsel. Dat is weer goed voor de werkgelegenheid zeggen anderen. Die arbeiders die ‘s nachts aan de weg werken willen ook wel een extraatje. Onze maatschappij loopt over van hoogopgeleide mensen en als je hoort wat ze betaald krijgen als interim-medewerker, is het begrijpelijk dat ambtenaren ook voor wat meer salaris knokken. Maar wie zorgt er nu dat de gemeentelijke winkel goed draait en wie durft de verantwoording op zich te nemen om de burgemeester de juiste antwoorden toe te fluisteren? Als koekenbakker is het voor mij Frans.

Als je het mij vraagt, moet het huidige beloningssysteem op de schop of het moet helemaal afgeschaft worden. Waarom zingen we alleen tijdens het feest van Sint Nicolaas uit volle borst dat we alles eerlijk willen delen? Natuurlijk kunnen deze problemen niet op het bordje van een leider of leidster geschoven worden. Dit wereldprobleem kunnen we alleen gezamenlijk oplossen en ik ben bereid, als ik er niet nog minder van wordt, om daar aan mee te werken. Het leiderschap moeten we met z’n allen dragen. Natuurlijk mag een burgemeester optreden als woordvoerder van de gemeenschap, het door ons gekozen gemeentebestuur. Als hij of zij fouten maakt moeten we niet alleen haar of hem aankijken. Het is altijd makkelijk om iemand anders de schuld te geven. Maar zijn we zelf zo perfect? Ga dus eerst bij je zelf te rade en wijs je zelf op je eigen verantwoordelijkheid.   
Alvast prettige feestdagen