We zijn gekke Henkie niet !

Vrijwilligers die een uniform van de instelling moeten dragen en werk doen die anders door beroepskrachten wordt gedaan. Kan dit nog door de beugel? Afgestudeerde psychologen en orthopedagogen worden massaal ingezet voor stages en werkervaringsplekken. Het merendeel voelt zich gedwongen om alleen een onkostenvergoeding te accepteren anders kan je fluiten naar een betaalde baan. Kan dit wel?

CNV Publieke Zaak bond verleden jaar de kat de bel aan door een meldpunt te openen over het verdringen van betaald werk door vrijwilligers. Uit het meldpunt kwamen ontzettend veel voorbeelden naar voren van mensen die vrijwillig werk doen (eigen initiatief of daardoor gedwongen door UWV of werkgever) dat voorheen betaald werd.

Duidelijk is als je betaald wordt, dat het dan geen vrijwilligerswerk is. Maar wat als je vrijwilliger bent en je moet op vaste tijden werken of je moet werk doen dat een zeker risico met zich meebrengt? Of in een vergelijkbare organisatie wordt het werk wel betaald?

Of de vrijwillige functie werd eerst door een betaalde kracht bekleed? Als dit aan de hand is dan moet je als vrijwilliger er buiten blijven. Hier is sprake van besmet werk. Vooral in de zorg zie je instellingen eisen stellen aan vrijwilligers zoals het dragen van een uniform en werk verrichten dat ook betaalde krachten doen.

Iemand schreef: ook zijn er mensen die vrijwilligerswerk moeten doen om een uitkering te behouden. Dit is niet echt vrijwillig en je kunt je afvragen of zo iemand dan echt gemotiveerd is. Vrijwilligerswerk doe je omdat je het graag wil, waarbij hetgeen je uitvoert niet afhangt van je aanwezigheid.

Dit is nu wel aan het ontstaan, denk aan de voorbeelden van vrijwilligers in de huishoudelijke ondersteuning en welzijn en buurtbussen. Zinloze werkeloosheid tot gevolg én dan mag je als vers ontslagen persoon je eigen werk als verplicht vrijwilliger gaan doen. Het kan dus nog erger.

Veel ouderen doen vrijwilligerswerk en dat is maar goed ook, anders gaan ze zich vervelen, maar er komen steeds meer signalen dat ze zich terugtrekken omdat ze zich niet meer kunnen identificeren met de instelling voor wie ze werken en omdat op hun inkomen door toedoen van de overheid  wordt gekort, de oudertoeslagen verdwijnen, de zorgkosten maar deels worden vergoed en dan is het geen verrassing dat ze zich gaan afvragen waar je het nog voordoet.

Stank voor dank.  Nu  spreken ze over een dag staken en met z’n allen optrekken naar het Malieveld in Den Haag om te laten zien dat ze het beu zijn om als gekke Henkie de samenleving overeind te houden.

Soms is het beter nee te zeggen tegen een aanbod van vrijwilligerswerk als je het gevoel hebt dat dit te maken heeft met wegbezuinigde banen. Hoe je het wendt of keert met vrijwilligers bereik je niet het niveau van een goed opgeleide professional. En dat moet zo blijven.

Nog bonter maken werkgevers het in de GGZ. Het T.V. programma Monitor kwam Starters en Stagiairs tegen die onbetaald werk doen op werkervaringsplekken (wep). Tipgevers lieten weten dat zij productienormen krijgen opgelegd en begeleiding tekort schiet. Het zijn werkgevers die op deze manier de Wet minimumloon ontduiken onder het mom van het volgen van een stage terwijl het een werkervaringsplek is.

Vrijwilligers, net afgestudeerden, stagiaires en starters laten zich ten prooi vallen aan lamlendige werkgevers die voor een dubbeltje op de eerste rij willen staan. Het ergste is dat zij ook nog hun zin krijgen.

Eugeen Hoekstra