Oekraïne

U gaat toch ook? Naar de stembus om het eens of oneens te vinden dat de EU met dit land een associatieverdrag heeft gesloten. Wij mogen iets vinden. Dat laat je toch niet aan je voorbijgaan. Ik was voor het verdrag. Ik vond dat je het land het voordeel van de twijfel moet geven. Dat het land uit de invloedsfeer van Rusland moet worden geholpen.

Totdat ik het stuk in de krant had gelezen van de hand van Peter Ham van het Instituut Clingendael en totdat ik onder ogen kreeg het bericht over de uitgelekte Panama Papers waarin de Oekraïense president een dominante en erg dubieuze plek inneemt.

Porosjenko sluist via zijn snoepfabriek Roshen, waarvan hij gezegd had dat hij die van de hand zou doen, miljoenen euro’s naar geheime rekeningen op de Britse Maagdeneilanden. In plaats van de fabriek te verkopen heeft hij hem flink uitgebouwd en zijn vermogen ook. Als reactie zegt hij dat de fabriek onderdeel is van het verkoopproces. Daar gaat mijn voordeel van de twijfel.

Het wordt dus nee zegen tegen het verdrag. Waarom? Omdat de Nederlandse Staat geen verdrag moet sluiten met een Staat die bezwangerd is van de corruptie, een Staat met een president aan het hoofd dat de boel belazerd en zich zelf verrijkt via bedenkelijke fiscale constructies en omdat het land nog steeds in oorlog is. Het verdrag komt veel te vroeg.

De EU gaat ervan uit dat het associatieverdrag de stabiliteit van Oekraïne ten goede komt. Hou toch op, het verdrag heeft gezorgd voor de problemen met Rusland. Poetin zag het als een provocatie en begon met het inlijven van De Krim en de twee oostelijke provincies van Oekraïne. Daarbij belandde Oekraïne in een economische crisis: de eigen valuta is gehalveerd en de inflatie is opgelopen tot 43 procent. Waarschijnlijk liggen in Kiev al de verzoeken om begrotingssteun al klaar. Na Griekenland wordt Oekraïne het tweede blok aan het been van de EU. Moeten we dit willen?

Sinds 2008 heeft de EU associatieverdragen gesloten met landen van de westelijke Balkan, die gepaard gaan met massale economische en financiële ondersteuning van deze landen. En heeft het geholpen? Hebben landen als Servië, Montenegro, Albanië en Macedonië vooruitgang geboekt? Een recent rapport van de Wereldbank laat erover geen misverstand bestaan: er is nauwelijks vooruitgang geboekt als het gaat ‘om goed bestuur’.

Er is net zo veel corruptie als voorheen, de rechtsstaat blijft onderontwikkeld en van politieke stabiliteit is geen sprake. Acht jaar en heel veel miljoenen euro’s verder verkeren deze landen nog steeds in een achterlijke staat van dienst gelet op onze normen.

Van Ham van Clingendael zegt dat als we niet oppassen, de EU, wellicht met de beste bedoelingen, zich via  Oekraïne, in een oorlog laat rommelen met Rusland. En dat is het laatste wat we willen in Europa, dat gebukt gaat onder verschillend crises zoals de vluchtelingencrisis. We moeten Oekraïne niet aan zijn lot overlaten, maar voor zo’n associatieverdrag is het nog te vroeg.

Laat het land eerst hervormingen doorvoeren zodanig dat de corruptie verdwijnt en de oligarchen hun biezen pakken. Ja, de media melden hoopgevende tekens, de corruptie wordt aangepakt, de verkeerspolitie is niet meer om te kopen, maar als de president van het land winsten van zijn fabriek blijft doorsluizen naar de belastingparadijzen in de wereld, dan heb ik weinig vertrouwen dat het goed komt met dit land.

Mijn stelling is dat wat we ook afspreken met Oekraïne dat dit niet kan zonder Rusland erbij te betrekken. Oekraïners en Russen zijn broedervolken nota bene. Hebben historische banden met elkaar of je het leuk vindt of niet. Laat Oekraïne met politieke steun van de EU eerst het conflict oplossen met Rusland en de noodzakelijke hervormingen  doorvoeren. Pas dan kan Oekraïne aan de beurt komen.

Sommigen zeggen dat het geen zin heeft om naar de stembus te gaan. Het verdrag gaat niet van tafel, denkt men. Of het gaat niet om het verdrag maar om de EU. Kan allemaal waar zijn, maar thuisblijven is een zwaktebod. Ga dus.

Tot ziens in het stemhokje.

Eugeen Hoekstra