Column: Kunnen basisscholen een (her)opening aan ?

Morgen – dinsdag 21 april – wordt voor veel ouders een spannende dag; de overheid komt op die dag met een eventuele versoepeling van de huidige strikte corona noodmaatregelen na 28 april.

Behoudens een verlichting voor enkele contactberoepen en een beperkte bezoekregeling aan ziekenhuizen en verpleeghuizen, kijken veel ouders uit naar het opengaan van de (basis)scholen en kinderopvang. Hopelijk zullen de eerste (voorlopige) resultaten van het RIVM-onderzoek, naar de rol van kinderen bij de verspreiding van het virus, aanleiding geven om deze stap te zetten (zie [url|https://www.noordkopcentraal.nl/nw-28464-7-3772069/nieuws/column_rivm-onderzoek_naar_de_rol_van_kinderen_bij_de_verspreiding_van_het_coronavirus.html?page=1|Column|ext]30 maart jl.). 

Voor alle duidelijkheid het onderzoek richt zich op de verspreiding van het virus; het ziektebeeld zelf is bij kinderen mild, hoewel er in de leeftijdscategorie 0-19 jaar nog altijd zo’n 70 ziekenhuisopnames zijn en helaas kort geleden het eerste overlijdensgeval van een tiener heeft plaatsgevonden. Van de potentiële ouders in de leeftijdscategorie 20-44 jaar verblijven zo’n 634 in het ziekenhuis en zijn er helaas 13 mensen overleden. Zoals bekend is het aantal besmettingen in deze leeftijdscategorieën veel hoger, omdat er niet altijd wordt getest. 

Dit alles neemt niet weg dat je kinderen niet eeuwig de school kunt onthouden, zowel kinderen als hun ouders zijn toe aan een terugkeer naar de (basis)scholen, dit weliswaar met inachtneming van bepaalde voorwaarden. Voor het gemak wordt daarbij verwezen naar de opening van scholen, voor kinderen tot 11 jaar, in Denemarken. Wat even wordt vergeten is dat de opening daar gepaard gaat met een forse lijst van richtlijnen.

Om maar even een paar te noemen: afstanden tussen de kinderen onderling twee meter, er moet vaker buiten in tenten lesgegeven worden, er moet veel intensiever schoongemaakt worden in en rond klaslokalen en op wc’s, er wordt van de ouders verwacht dat kinderen heel goed hun handen hebben gewassen als ze op school komen. Verder zijn er regels opgesteld over het halen en brengen van kinderen; ouders krijgen van de scholen bepaalde tijden om hun kinderen af te zetten en op te halen. Daarbij geldt de verplichting dat ouders fysiek contact vermijden met andere ouders, school- of opvangmedewerkers en andermans kinderen. Ouders komen dan ook de school niet in: iedereen moet op twee meter afstand van elkaar blijven. Ter geruststelling voor veel ouders en leerkrachten: kinderen die ziek zijn komen de school niet in en moeten thuisblijven als een ander gezinslid ziek is. Het heropenen van de Deense scholen betekent overigens niet dat het leven in Denemarken weer enigszins normaal wordt. Andere maatregelen blijven onverminderd van kracht. Bij ook maar enige aanwijzing dat het virus zich sneller verspreidt, gaan de scholen weer op slot.

Indien de (basis)scholen in Nederland weer open gaan zal dat onder strikte voorwaarden gebeuren. Vooralsnog ligt het niet in de lijn der verwachtingen dat binnenkort ook middelbare-, hogescholen en universiteiten weer open gaan. Kinderen op (basis)scholen komen uit een lokale omgeving, terwijl bij het middelbaar en hoger onderwijs sprake is van een regionale draagwijdte. Universiteiten worden bevolkt door studenten uit het hele land. Om regiobesmettingen over en weer te voorkomen is een openstelling van dit type onderwijs nog niet aan te bevelen. Mogelijk dat voor de regio’s Groningen, Friesland en Drenthe een uitzondering wordt gemaakt.  

De (basis)scholen moeten op zeer korte termijn plannen van aanpak hebben klaarliggen. Improvisatie is dan niet meer aan de orde: kinderen hebben behoefte aan structuur en duidelijkheid, dat kun je ze niet bijbrengen als de school zelf de zaakjes niet op een rijtje heeft. Dat betekent dan ook niet, maar wat ‘aanmodderen’ of gaandeweg alsnog een plan maken. Zomaar even de (basis)school opendoen, kan dus niet.

Aan oudere kinderen is de voorgeschreven afstand van anderhalve meter nog wel uit te leggen, maar hoe hou je kleuters uit elkaar ? Dat zij dicht bij elkaar spelen is nagenoeg onvermijdelijk, maar juist in deze groep moet nog meer op de hygiëne gelet worden wat meer personeel vereist. Duidelijk is in ieder geval dat klassen uitgesplitst moeten worden in kleinere groepen van 10-15 kinderen en dat deze groepen onderling uit elkaar gehouden moeten worden. Dat legt nogal een flink beslag op de beschikbare ruimte en leerkrachten, wat simpelweg tot gevolg heeft dat kleine groepjes kinderen om de beurt les krijgen. Dit alles betekent dat de thuisleerkrachten (ouders) nog niet direct van hun taak af zijn en er dan nog altijd sprake zal zijn van thuisonderwijs.

Ouders die nog even kletsen op het schoolplein behoren tot het verleden, het naar school brengen van de kinderen zal volgens een van tevoren vastgesteld protocol moeten plaatsvinden.

Begin maart was het RIVM van mening dat de (basis)scholen open konden blijven, omdat kinderen minder risico zouden lopen bij de verspreiding van het virus. Mede door de grote maatschappelijke druk van o.a. ouders, leerkrachten en artsen werd echter besloten om vanaf 16 maart de scholen alsnog te sluiten. Het coronavirus stelt de wetenschap voor veel hoofdbrekens, steeds weer worden bepaalde inzichten verlaten en komen nieuwe theorieën aan het licht. Groepsimmuniteit tegen het virus is nog heel ver weg, terwijl er openlijk de vraag wordt gesteld of mensen die in lichte mate het virus hebben opgelopen daarna immuun zijn. Mogelijk kunnen ze opnieuw ziek worden.

De snelle wijziging van inzichten en de mogelijkheid dat er fouten kunnen zitten in het gehanteerde RIVM-model hebben mede geleid tot het aparte RIVM-onderzoek naar de rol van kinderen. Men wil zeker zijn van de zaak voordat de sluiting van (basis)scholen wordt teruggedraaid. 

DIK KETEMA