Column: Gemeente Callantsoog ontving Beatrix

In 1985 was Beatrix vijf jaar koningin en had in 1980 op Koninginnedag het stokje overgenomen van haar moeder Juliana. Dat jaar ontvingen Anna Paulowna, Callantsoog en Schagen het koninklijke gezelschap om Koninginnedag te vieren. Het hele gebeuren werd rechtstreeks op televisie uitgezonden. Na het bezoek aan Anna Paulowna, waar een deel van de familie per trein en een ander deel per helikopter was gearriveerd, vertrok men met een lange rij auto’s naar Callantsoog. Vanuit een helikopter werd de stoet gevolgd, zodat heel Nederland de gebeurtenis kon aanschouwen. Anna Paulowna had er ƒ 50.000,– en Schagen ƒ 30.000,–  voor uitgetrokken. De ‘schamele’ ƒ 3000,– die Callantsoog bijdroeg stak er schril bij af.

‘Oude Callantsogers zijn voor honderd procent teugen samenvoeging. We willen niet naar De Zijpe en ook niet naar Den Helder maar we willen zelfstandig blijven,’ zei  de markante Callantsoger Jacob Vos, die het bezoek van Beatrix samen met de in die tijd bekende verslaggever Henk van Stipriaan becommentarieerde. Ergens in Callantsoog zaten zij samen te kijken naar beelden vanuit de helikopter. Van Stipriaan gaf zijn eerste indruk  prijs. ‘Callantsoog is een dorp met een eigen charme en met bewoners die zich met elkaar verbonden voelen. De mensen lijken elkaar hier allemaal te kennen en helpen elkaar als dat nodig is. Waarom moet Callantsoog zelfstandig blijven?,’ vroeg hij aan Vos. Deze vraag werd bij Vos niet aan dovemans oren gesteld en hij ging er dan ook uitgebreid op in terwijl de stoet auto’s met de koninklijke familie ergens tussen Anna Paulowna en Callantsoog reed. ‘We hebben hier alles. Een strand. Een bejaardenhuis. We zijn een recreatie gemeente. En we hebben een raadhuis van 1,5 miljoen. We willen echt niet bij een andere gemeente.’ Op de vraag van Van Stipriaan hoe het zit met de nieuwbouw van Callantsoog, liet Vos merken dat hij niet blij was met al die nieuwe huizen in het dorp. ‘Ik kom er liever niet en als ik er toch naar toe moet verdwaal ik.’ De nieuwe wijken zag hij als ‘de puisten’ van het dorp. Vos liet zich daarmee kennen als iemand die graag alles bij het oude wilde laten.

En toen was het eindelijk zover. Beatrix werd hartelijk verwelkomd door burgemeester Gosliga en even later arriveerde Neptunus die uit de nieuwe reddingsboot van de KNZHRM stapte. Terwijl hij zijn evenwicht had gevonden, steunend op de drietand, richtte hij zich ook tot het koninklijke gezelschap. ‘Welkom in Callantsoog, de gezelligste badplaats van Nederland,’ zei hij.

Ergens stond het Callantsoger muziekcorps opgesteld terwijl het een pittig stukje marsmuziek blies. Vos legde uit dat dat corps al vanaf 1918 bestond. Even later had Van Stipriaan het ietwat denigrerend over de ‘boerenkapel’. Blijkbaar ontging het Vos, anders had hij daar wel kritisch op gereageerd.

‘Er is in het verleden toch een grote brand geweest?,’ merkte Van Stipriaan op. ‘Ja, dat was in 1882. Toen verbrandde een hele rij huizen,’ verduidelijkte Vos. Als geboren en getogen Callantsoger had hij beter moeten weten. Hij zat er acht jaar naast. Het was namelijk in 1874.
Het was een drukte van belang in het dorp. Van heinde en verre waren de toeschouwers toegestroomd om te proberen een glimp van Beatrix op te vangen. Om de veiligheid te garanderen was veel politie op de been. Overal zag je agenten, zelfs te paard. En een horde beveiligers in burger die de omgeving nauwlettend observeerden.

Terwijl de koningin met haar gevolg Dorpshuis Kolfweid naderde, kwam Van Stipriaan terug op ‘de’ samenvoeging. ‘Nederland is een democratie en het is maar goed dat de Tweede Kamer uitmaakt wat er gaat gebeuren,’ merkte hij op. Daarmee liet hij blijken niet veel op te hebben met lokale democratie en vergat hij even dat bewoners graag zelf willen bepalen bij wie ze horen. Samenvoegingen hadden allesbehalve een democratisch karakter. Het waren paternalistische plannen van hoge ambtenaren waar de grote partijen helemaal achter stonden.

In de Kolfweid werd het ‘Callantsoger volkslied’ gezongen. Er leek geen einde aan te komen. De coupletten regen zich aaneen. Je zag dat het gekroonde hoofd zich danig begon te vervelen. Nu wist ze het wel. Dat er zoveel over zo’n klein gehucht gerijmd kon worden. Ze stond er versteld van. Van Stipriaan: ‘Het is een mooi, maar wel een heel erg lang lied.’

En als een koningin weg wil, dan gaat ze ook. Even later nam ze plaats in haar open auto. De lange stoet auto’s, begeleid door motoragenten, zette zich in beweging en baande zich een weg door de mensenmassa naar Schagen. ‘Wat een spontane feestvreugde,’ merkte Van Stipriaan op. Terwijl de stoet zich langzaam uit het dorp verwijderde, hield de helikopter van de NOS de rit nauwlettend in de gaten.

Saillant detail is dat tijdens het bezoek aan Schagen twee jongens (punkers) hun broek hadden laten zakken en hun blote achterwerk toonden aan Beatrix, wat bij haar een schaterlach uitlokte, terwijl Margriet haar blik vol afschuw afwendde. De jongens kregen er later wel een bekeuring voor. Maar tijdens de reportage was deze gebeurtenis niet te zien voor de kijkers. Een voorbeeld van ‘zachte censuur’…