Column: Nieuw debacle in de maak

Een nieuw debacle is in de maak

Het kabinet heeft nog steeds niet besloten om miljarden euro’s  belastinggeld te stoppen in de nieuwe kernreactor Pallas in Petten, maar niet getreurd, de voorbereidingsstichting wacht hier niet op en heeft een aannemer de opdracht gegeven om het werkterrein waar de Pallas-reactor komt aan te leggen. Is er een nieuw debacle opkomst? 

De concurrent van Pallas SHINE bouwt in Veendam een compacte fabriek gebouwd met een productiegebouw dat de oppervlakte van een half voetbalveld heeft. Het bedrijf heeft geld gekregen van het kabinet om de plannen door te zetten. SHINE zegt acht versnellers op een rij te plaatsen in betonnen bunkers onder de grond. Hierin worden de medische isotopen gemaakt.  SHINE geeft aan de fabricatie van de medische isotopen veel veiliger, veel schoner, veel betrouwbaarder en veel voordeliger kan t.o.v. de huidige productietechniek met kernreactoren.

De belangrijkste medische isotopen die SHINE gaat produceren zijn het diagnostische isotoop Molybdeen-99 (Mo-99) en de therapeutische isotopen Lutetium-177 (Lu-177) en Jodium -131 (I-131). Bij de overheid speelt leveringszekerheid van deze isotopen een zeer grote rol. Als SHINE die zekerheid kan garanderen dan is Pallas niet nodig. Hiertegenover wordt gezegd dat Pallas veel meer isotopen zal maken. Maar welke is onduidelijk, vrijwel alle mogelijke therapeutische isotopen zijn nog niet op de markt. Voordat Pallas draait zijn we in 2030 beland en misschien nog later. Dan is SHINE allang in de lucht.

Het voordeel is dat Petten eindelijk verlost wordt van het naargeestige imago dat een kernreactor eenmaal oproept bij mensen. Wat voor moois kan er dan ontwikkeld worden? Met een boeiende trekpleister voor toeristen!  En de productie van die zo belangrijke isotopen om kankerpatiënten te helpen stopt niet, maar gaat door, alleen elders. Een heel geruststellende gedachte vind ik.

Er zijn voor miljoenen euro’s uitgeleend voor Pallas. 40 miljoen van de provincie Noord-Holland en 40 miljoen van het Rijk. Beide bedragen hadden halverwege 2020 terugbetaald moeten zijn. Dit is niet gebeurd met instemming overigens van beide crediteuren. Is dit omdat ze er alle vertrouwen in hebben dat Pallas er komt, ondanks de komst van een grote concurrent in Veendam die medische isotopen  zal gaan fabriceren, met als voordeel dat er geen kernafval vrijkomt waarmee het bedrijf een belangrijke troef in handen heeft? En ondanks het feit dat investeerders in Pallas zich hebben teruggetrokken waardoor private financiering is uitgesloten? Of is het omdat het Rijk en de provincie blamage tot het laatste moment wil uitstellen?

De voorbereidingsstichting is inmiddels met de procedure gestart met de procedure voor de Kernenergiewetvergunning door  het indienen van de Milieueffectrapportage (mer). De gedachte bij het stichtingsbestuur van Pallas is wellicht dat ‘als de trein eenmaal rijdt die niet meer te stoppen is.’ Hierbij wordt het risico ingebakken dat Pallas het op de langere termijn zal afleggen tegen concurrenten als SHINE en de overheid met Pallas het zoveelste debacle heeft gecreëerd.

Eugeen Hoekstra