Wooncompagnie worstelt met woonfraude

Woningcorporatie Wooncompagnie worstelt dagelijks met woonfraude en huurachterstanden. Vervuiling en zelfs geweld in woonwijken nemen toe. Tegelijkertijd werkt Wooncompagnie met man en macht aan oplossingen – vaak met succes, maar niet zonder zorgen.

Neem de woonfraude. In slechts drie jaar tijd is het aantal gemelde gevallen gestegen van 10 naar 15 procent. Dat betekent dat meer mensen hun woning bewust gebruiken in strijd met de regels – voor onderhuur, bedrijfsmatige activiteiten of langdurige leegstand. Niet alleen is dat oneerlijk tegenover duizenden woningzoekenden die smachten naar een dak boven hun hoofd, het ondermijnt ook het vertrouwen in sociale huur als publieke voorziening.

Gelukkig kijken buurtteams steeds scherper naar signalen van fraude en leidt samenwerking met politie en gemeente – zoals in Schagen – tot een gerichte aanpak. In sommige gevallen eindigt dat in ontruiming, maar vaak helpt een waarschuwing al om bewoners op het rechte pad te krijgen.

Maar de problematiek is breder. Van tuinen die verwilderen tot moedwillige vervuiling en zelfs vandalisme. Wooncompagnie is alert en actief: buurtbeheerders zijn dagelijks op straat, er is een tuingereedschap uitleenservice en soms biedt stichting Wonen Plus Welzijn een helpende hand. In het geval van vandalisme wordt – binnen een vastgesteld camerabeleid – gebruikgemaakt van beveiligingscamera’s. En bij geluidsoverlast komt er, als het echt uit de hand loopt, een geluidsmeter aan te pas.

Wat pas echt tot grote zorgen leidt, is de toename van geweldsincidenten. Beschietingen en explosies in woonwijken zijn allang geen Randstedelijk fenomeen meer, maar komen ook in het werkgebied van Wooncompagnie steeds vaker voor. Denk aan Purmerend, maar ook daarbuiten. De impact hiervan op buurtbewoners én medewerkers is enorm. Medewerkers voelen zich niet altijd veilig meer. Daarom is er sinds 2024 een organisatiebreed programma rond veiligheid opgestart. Met betere beveiliging, persoonlijke alarmknoppen en een systeem voor melding en opvolging van incidenten probeert Wooncompagnie het tij te keren – en haar mensen te beschermen.

Tegelijkertijd is er ook hoop. In Schagen zijn eind vorig jaar 28 nieuwe huishoudens gestart in De Veldwachter, waaronder jongeren met autisme die dankzij begeleiding en een aangepaste woonvorm nu zelfstandig kunnen wonen. Zulke projecten laten zien waar woningcorporaties werkelijk voor staan: kansen bieden aan mensen voor wie zelfstandig wonen niet vanzelfsprekend is.

Toch blijft één thema hardnekkig: financiële kwetsbaarheid. Ondanks lichte verbetering daalde het aantal huurders met een incassotraject in 2024 maar minimaal – van 164 naar 156. Het aantal ontruimingen steeg zelfs. Op zich zijn de cijfers niet schokkend vergeleken met landelijke trends, maar dat betekent niet dat het wel meevalt. Want een grote groep huurders leeft met een krappe beurs en zonder financiële buffer. Een onverwachte energierekening kan al leiden tot betalingsproblemen. En dan is het begin van een schuldentraject vaak snel gemaakt.

Wooncompagnie probeert – en verdient erkenning voor – een menselijke en preventieve benadering. Niet door direct te bestraffen, maar door hulp te bieden. En door maatwerk te leveren, zoals woningruil om mensen aan een beter passende woning te helpen.

Maar woningcorporaties kunnen het niet alleen. De problemen in wijken zijn een spiegel van bredere maatschappelijke spanningen: een vastgelopen woningmarkt, armoede, verward gedrag, ondermijnende criminaliteit. Dit vraagt om een stevige, gezamenlijke aanpak: van gemeenten, zorgpartijen, welzijnsorganisaties en politie. Want uiteindelijk gaat het niet alleen om woningen, maar ook om mensen. En iedereen verdient een veilige, leefbare plek om thuis te zijn.

Eugeen Hoekstra