Radiocolumn: Zeewaartse kustverdediging

De raad van gemeente Zijpe heeft zich uitgesproken om onze kust zeewaarts te versterken. Wethouder Piet Morsch vindt het gebruik van zandmotors, om de bescherming kracht bij te zetten, een goede zaak. Wat is een zandmotor zult u zich misschien af vragen. Een zandmotor is een opgespoten zandberg in zee. Het is de bedoeling dat dit onderwaterklimduin langzaam door de getijdenstromen verspreid wordt en zo zand aandraagt naar de kust. Het is eigenlijk hetzelfde wat iedereen met laag water probeert: om met zand zo lang mogelijk de zee tegen houden. In Scheveningen is dit spel aangewend om het publiek bezig te houden. Het is een evenement voor heel veel mensen tegelijk. Groepjes van bepaalde grootte krijgen per team een vlag uitgereikt. Bij laag water wordt het strand in gelijke stukken verdeeld zodat ieder team dezelfde hoeveelheid zand tot hun beschikking heeft.

Met schepjes, met handen en met voeten mag iedere groep een zandfort bouwen. Het hoeft niet mooi te zijn als het maar sterk is. Het enige harde voorwerp wat gebruikt mag worden in de bouwconstructie is de uitgereikte vlag. Winnaar van dit strandspektakel is die groep waarvan de vlag als laatste door de vloed omver gespoeld wordt. Het spel is vorig jaar gestart met prominenten uit de politiek als o.a. Rita Verdonk en teams van grote bedrijven. Het is een vermakelijk gezicht als de politici en hoogopgeleiden op deze manier strijden om de eer. Dit spel in Scheveningen draagt natuurlijk helemaal niets bij aan een zeewaartse kustverbetering. Wel geeft het inzicht in de krachten van de zee en de onzin van het voordurend opspuiten van zand voor de kust. Al het zand spoelt immers gewoon, met alle andere zandkorreltjes mee, in noordelijke richting. Dit verplaatsen in noordelijke richting is een vast gegeven omdat de vloedstroom nu eenmaal sterker is dan de ebstroom. Dus alle zandkorreltjes van het strand bewegen, afhankelijk van de wind, meestal in noordelijke richting. En zoals het met alle stromende voorwerpen gaat blijven ze bewegen totdat er een hindernis opdoemt. Wat of wie zou onze zandkorreltjes tegen willen houden?

Langs onze Nederlandse kust zijn er voor zandkorreltjes een aantal hindernis- sen. De pier van Hoek van Holland is zo een obstakel. Daar komt bijna geen zandkorreltje voorbij. Maar in de oksel van deze pier is het vrij rustig. Op deze plek is de éérste zandmotor van Nederland gepland. Er wordt een mega klimduin opgespoten die, zonder dat er veel last van de getijdenstroom wordt ondervonden, zich kan verspreiden langs de kust tot aan de havenpier van Scheveningen.

Zandkorreltjes die het zover schoppen en déze hindernis weten te passeren hebben een vrije doorgang tot de pier van IJmuiden. In de oksel van deze langste pier belandt 95% van alle zandkorrels van Zuid-Holland. Er is hier dan ook een megastrand, een natuurgebied en een jachthaven gegroeid. Na deze hindernis moet de zandstroom eigenlijk weer aangevuld worden anders schuren de Noord-Hollandse duinen veel te snel weg. Duinafslag wint het nog steeds van de zandaanvoer uit zee.

En omdat er niemand een hand uitsteekt om de zandverplaatsing in noordelijke richting te stoppen is zand toevoegen een blijvende noodzaak. Waarom kiest wethouder Morsch niet voor een harde kustverdediging? Om de getijdenstroom te scheiden van zandkorreltjes die onze kust wel willen verstevigen kunnen we ook een ander parcours voor haar bedenken. (wie niet sterk is kan misschien slim zijn) Maar de getijdenstroom laat zich niet door losse zandkorreltjes omleiden. Het alternatief is dus: hier en daar een lange strekdam die de eb en vloedstroom iets verder van de kust af laat bewegen zodat de zandkorreltjes die daar wel zin in hebben onze kust zeewaarts kunnen gaan versterken. Als Zijpe dus blijft hameren op het zeewaartse verdediging en ook nog wat wil bijdragen in het CO2 probleem is het zeer af te raden om enkel met zandmotors de getijden- stroming langs de kust van Noord-Holland te voeden. Het verleden leert ons dat alle zandsup-pleties op en voor de kust geen enkele blijvende kustverbetering tot stand heeft gebracht. Willen we het afgeslagen zand, zand van suppleties en zand van zandmotors voor het verdedigen van de kust inzetten dan moeten er langere strekdammen komen die de stroming van de kust afhouden, zodat zand onze kust echt zeewaarts kan versterken.