Radiocolumn: Regeren met visie of telkens beleid aanpassen?

Het is alweer een 35 jaar geleden dat we in Nederland voor het eerst geconfronteerd werden met energie schaarste. Natuurlijk is het een gegeven dat fossiele brandstoffen er niet eindeloos zijn. Of het nu kolen, gas, olie of uranium betreft, aan winning van deze grondstoffen komt eens een eind. Vanuit de overheid worden om deze reden subsidies verstrekt om alternatieve energie op te wekken. Energie uit zon, wind en water. Ook in Zijpe, de windrijkste gemeente van dit land, is men op energiegebied actief. Bij het ECN werd de eerste grote testwindmolen geplaatst en men doet daar onderzoek naar zonne-energie en waterstof als schone brandstof. Nuon pikt ook wat subsidie mee en plaatste 15 testmolens langs het Noord-Hollands kanaal. In die periode was ik werkzaam op de Hoge School Alkmaar waar ze net voor mijn komst de windmolen die er als leerstof voor studenten stond verwijderd hadden. Vragen vanuit de M.R. van ondergetekende om met subsidie een moderne molen als leerobject en energiebron te plaatsen kregen helaas onvoldoende steun. Wel experimenteerde men nog wat met zonnecollectoren om water te verwarmen.

Ook vragen bij gemeente Zijpe om een voorbeeld te zijn voor de inwoners op energiegebied werden niet ingevuld. De wedstrijd om schone energie te produceren werd aan particulieren en bedrijven overgelaten. De spelregels voor deze race en de begeleiding daarvan door het gemeentelijk apparaat was hier onvoldoende op voorbereid. Van stedenbouwkundige of landschapsarchitecten is op dit gebied nimmer advies gehoord. Het resultaat, gebrek aan inzet en coördinatie om er iets knaps van te maken in de windrijkste gemeente zien en horen we alom. Het landelijke beleid voor windenergie vond men in gemeente Zijpe onvoldoende. Er moest een eigen windplan worden geschreven. Dat betekende extra werk voor de al zwaar belaste ambtenaren. En extra vergaderingen voor commissie- en raadsleden. Extra onkosten omdat een eigen plan bedenken tijd en papier kost. Een windplan dat toen het van de pers rolde niet werkbaar bleek. Protesterende eisten dat het beleid herschreven werd. Bouwvergunningen werden evengoed afgegeven en ook medewerking aan de opschaling van een beperkt aantal kleine molens werd toegezegd. En nu, na jaren van onduidelijkheid schijnt men de komende maand weer eens te gaan praten over het windbeleid.

Tegenstanders roeren zich. In Den Haag wil men een verdubbeling van windenergie op het land, alleen zegt minister Cramer niet waar dat gerealiseerd moet gaan worden. De drie grote molens die door particulier initiatief in Zijpe geplaatst zijn, komen steeds meer onder vuur van de tegenstanders. Van de voorstanders van deze schone energie en de mensen die deze molens mooi vinden hoor je weinig. De ambtenaren hebben het druk met het afhandelen van de stroom van bezwaarmakers. Bezwaren over het bouwen op een verkeerde locatie en het plaatsen van een ander type molen hadden allemaal voorkomen kunnen worden  als de gemeente de aangegeven en goedgevonden veranderingen in de bouwprocedure van de molen van Schuit openbaar had gemaakt. De raadsleden buigen zich voor de zoveelste keer over een Zijper windplan. Politieke discussies waren helemaal niet nodig geweest als de landelijke normen waren overgenomen. Stapels rapporten, onnodige vergaderingen en het vermoeden reist dat ook het nieuwste windplan van Zijpe weer heel wat haken en discussiepunten in zich heeft. Je vraagt je dan af of deze geldverslindende  poppenkast niet voorkomen had kunnen worden? Konden ambtenaren vanuit Den Haag, Haarlem of Zijpe niet een beetje maatschappelijker en milieuvriendelijker met dit probleem omgaan? Windenergie is een tijdelijk fenomeen dat (in tegenstelling tot een kerncentrale) met een week opgeruimd kan zijn. Moeten we daar nu zo moeilijk over doen? Natuurlijk zijn molens op zee een goede oplossing, maar nog wel drie keer zo duur of nog niet beschikbaar. De toezeggingen die het bestuur van Zijpe op basis van bestaand beleid tot nu toe gedaan heeft zijn moeilijk terug te draaien. Regeren is vooruitzien maar als je dit gestuntel overziet valt er op onze regeerders nog heel wat aan te merken. Wind en zonne-energie zijn de schoonste vormen voor dit energieprobleem. Alleen is goede sturing en begeleiding om dit te realiseren het grote struikelblok. Plannen van particulieren zijn er genoeg, het vlot inpassen en rekening houden met maatschappelijke problemen schijnt voor bestuurders een niet te nemen hindernis. Het lijkt erop dat regeren inhoudt dat  achteraf problemen worden opgelost in plaats van maatschappelijk opbouwend vooruit te zien.

Vanuit de windrijkste gemeente van Nederland wens ik u vooral schone energie toe.