Radiocolumn: Alia iacta est

De teerling is geworpen. Afgelopen dinsdagavond zijn in Schagen de Schager gemeenteraadsfracties van de PvdA en de VVD figuurlijk de Rubicon overgetrokken in hun afwijzing van het SETA-project, wat de vorming van één ambtelijk (facilitair) bedrijf voor de gemeenten Anna Paulowna, Schagen en Zijpe tot doel had. SETA, de naam alleen al, deed van aanvang aan menig wenkbrauw fronsen. ‘Samen En Toch Apart’; de niksigheid druipt van zo’n kreet af. En gelukkig vonden twee van de Schager raadsfracties dat ook en trokken – aldus het verslag op Schagen Vandaag – ‘de stekker uit het proces tot ambtelijke samenvoeging’.

Want de fracties missen concrete doelstellingen in het plan van aanpak, hebben twijfels over wat SETA oplevert en zijn bang voor een open-eind financiering, omdat er nog geen zicht is op wat de kosten van het ambtelijke samenvoegingproces zullen gaan bedragen. Begin december was er tijdens een verduidelijkende raadsbijeenkomst voor de drie gemeenteraden ook al totaal geen zicht op hoe en langs welke wegen SETA zich zou gaan ontwikkelen.Want op basale vragen aan de bestuurders en de stuurgroep antwoordden deze: ‘dat we geen van allen weten hoe de nieuwe ambtelijke organisatie eruit komt te zien.’ Helemaal fraai was tijdens die bijeenkomst ook het staaltje raadsverachting door de voorzitter van de stuurgroep, de polderse burgemeester Pennink, als afwimpeling van de SETA-vragen door de raadsleden. Volgens hem ‘roept meer informatie ook weer meer informatiebehoefte op.’ Da’s lekker. Als je in het bedrijfsleven, bij een bank bijvoorbeeld, met een dergelijk antwoord komt in geval van fuserende samenwerking, dan mag je in het beste geval als werk verder de prullenmanden legen, maar veel waarschijnlijker is het dat je voor jezelf kan gaan beginnen, qua werk en inkomen. Weg dus. Terecht werd door het Schager VVD-raadslid Pieter Eelman dinsdagavond de houding van burgemeester Pennink als ‘hautain’ betiteld.

Pieter Eelman die vervolgens eigenlijk gelijk de oplossing voor de SETA-impasse aanreikte: gemeentelijke herindeling. Hij stelde tegenover de raadsleden van de twee overige SETA-participanten: ‘Nadat de rust in de tent is weergekeerd, sluiten wij herindeling niet uit. Wij nodigen u uit om hierover van gedachten te wisselen, waarbij het uiteindelijke doel een fusie moet zijn.’

Haren rezen natuurlijk te berge, want oh, oh, onze eigenheid, ons eigen belang, ons… Ja, wat eigenlijk? Wat ‘onzigs’ kleeft ons tegenwoordig nog aan elkaar?
Harenkarspel is jaren geleden ook ontstaan uit een ‘gemeentelijke herindeling’; fraai ambtelijk jargon voor een samenklontering van allerlei dorpjes, gehuchtjes en planologische vlekken tot één groter, bestuurlijk geheel. En heeft dit – gevoelsmatig –  voor al die inwoners van de bijeengeveegde kernen en kerntjes veel veranderd? Welnee, Dirkshorners voelen en voetballen nog steeds als Dirkshorners. Waarlanders hebben nog steeds hun eigen kool- en piepersmentaliteit. Knorrenburgers in Sint Maarten vieren nog steeds in het verkeerde weekend carnaval en Valkkogers hebben ook nog steeds snot in hun neus. Alleen zijn gelukkig wel al die kleine gemeentehuisjes met hun pietje-puk-gemeenteraadjes verdwenen, de nepotistische belangenverstrengelde wethouders en overige bestuurders incluis. ‘Woeste Willems’ behoren hierdoor gelukkig ook tot een folkloristisch verleden.

Het Setaproject moeten de drie betrokken gemeenten vrijwel geheel zelf betalen. Volgens de laatste berichten is daar zo’n drie miljoen euro mee gemoeid. Maar als de gemeenten wel tot een echte fusie ofwel samenvoeging zouden overgaan, zijn de kosten volledig voor het Rijk, per verdwijnende gemeente ongeveer anderhalf miljoen. Dus als Schagen, Anna Paulowna en Zijpe van drie naar één gaan, keert Den Haag dus twee keer anderhalf miljoen uit. Verder ontvangt de nieuwe gemeente ook nog eens een bijdrage van vijftig euro per inwoner. Op een geschat aantal van 44.000 inwoners levert dat ook nog eens 2,2 miljoen op.

Dus: 5,2 miljoen inkomsten samen met een drie miljoen besparing op SETA-kosten maakt ruim acht miljoen wat die drie lettertjes ETA kosten. ‘En Toch Apart’ voor ruim acht miljoen? Dit wordt wel een heel duur facilitair bedrijf. Bij mij speelt geld geen rol, maar ik kan me voorstellen dat anderen daar genuanceerder over denken. Dus: samenvoegen, herindelen, of hoe je het ook noemen wilt. En het liefst met de gemeenten Harenkarspel en Niedorp erbij. Eén mooie, grote, sterke, ambtelijk capabele gemeente. Groot genoeg om als burgemeester een Haags zwaargewicht te kunnen aantrekken, die zijn – of liefst haar – sporen heeft verdiend in de landelijke politiek. Die zet de Noordkop weer op de kaart. Alle kernen, dorpen, één stadje en diverse buurtschappen samen houden hun eigen naam en lokale identiteit, maar onder één bestuurlijke koepel: gemeente Omringland.