Ontzorg de mantelzorger en zo snel mogelijk

We kennen het woord wel: ontzorgen. Een paar jaar geleden door een verzekeraar de wereld ingeslingerd als reclame-uiting dat wie klant wordt een hoop zorgen minder heeft. Het woord kenden we niet en stond ook niet in onze woordenboeken en misschien nu ook nog niet. Maar de meeste mensen begrijpen de strekking van het woord. Iemand helpt je van de zorgen af.

Het woord raakt behoorlijk ingeburgerd want ik kwam het ook tegen in de stukken van de gemeente Schagen: het ontzorgen van de mantelzorgers. Zij raken overbelast en dat moeten we zien te voorkomen. Maar wie trekt aan de bel als het zover is? Niemand. Want wie voelt zich verantwoordelijk voor de mantelzorger?

De mantelzorger moet zichzelf in de gaten houden dat hij of zij niet overbelast raakt, maar dit lukt meestal niet. Het verantwoordelijkheidsgevoel is groot en je laat niet graag je zieke moeder, vader of dochter in de steek. Het barst van de websites waarop je kan lezen hoeveel ondersteuning er wel niet is voor mantelzorgers, maar net niet wat je kan helpen.

Voorlichting, trainingen, handreikingen, lotgenotenavonden en allerlei tips, maar wat koop je daar voor. Je wil liever voor een jaartje van de mantelzorg af om bij te tanken.  Je bent aan het einde van je latijn. Je zieke moeder is best lief maar ook erg lastig. Je bent ook kwaad op de overheid dat ze de zorg zo heeft gekort.

Er wordt heel veel geschreven over mantelzorgers, hoe belangrijk ze zijn nu en in de toekomst en dat ze daarom beter ondersteund moeten worden. Maar de echte hulp die zoden aan de dijk zet, komt er vaak niet, namelijk dat de professionele zorg (lees: huishoudelijke hulp) wordt uitgebreid zodanig dat de mantelzorg minder hoeft te doen. Aan het idee dat mantelzorgers ook de persoonlijke zorg op zich zouden moeten nemen moet een halt worden toegeroepen. Lijfzorg is toch echt een taak voor de professionele zorgverlener.

Daarbij kan ik mij goed voorstellen dat een verzorgende niet graag gebaad en gewassen wil worden door dochter of zoon. Vaak lees ik dat de mantelzorger moet aangeven wat hij of zij wil en kan. Opeens staat je hele verhaal in het zorgdossier en ben je als mantelzorger onderdeel geworden van het zorgproces zoals dit heet in het boeventaaltje van de managers. Geef aan deze malligheid niet toe. Laat de professionele zorgverlener de zorg doen, jij als mantelzorger het welzijnsdeel (praatje maken met je zieke moeder, met haar koffiedrinken, samen televisie kijken, frisse neus halen; dit soort dingen).

Hoe komt het dat er zoveel overbelaste mantelzorgers zijn? Omdat teveel van hen wordt geëist waaraan ze uiteindelijk onder doorgaan. Ze merken het zelf niet, maar de signalen zijn duidelijk:  verhoogde hartslag, transpireren, toenemende vermoeidheid, hoofdpijn en slecht slapen. Er ontstaan irritaties die grote gevolgen kunnen hebben. Uit een recent onderzoek blijkt dat ouderenmishandeling grote vormen heeft aangenomen in ons land.

Minister Hugo de Jonge (Zorg) constateert dat veel mishandeling ontstaat door overbelasting bij mantelzorgers. Hij zegt dat professionals getraind moeten worden om alert te zijn op signalen en zij moeten weten hoe mantelzorgers ondersteuning kunnen krijgen. Helemaal fout. Wat er moet gebeuren is een herindicatie van de zorg aanvragen zodat de mantelzorger gas kan terugnemen. Niet voor een paar dagen maar voor langere tijd.

Onlangs kwam het Sociaal Cultureel Planbureau met een rapport naar buiten over de hervorming van de langdurige zorg . Wat blijkt?  Mantelzorgers zijn niet beter af door deze hervormingen. Het SCP vindt dat er een herbezinning moet komen op de mantelzorg omdat in de toekomst fors minder mantelzorgers beschikbaar zijn. Wat mij betreft moet de mantelzorger worden ontzorgd zodat het geven van mantelzorg leuk blijft.

Eugeen Hoekstra