Femke gaat niet naar de herdenking

Op 15 augustus wil de Stichting Indisch Platform het einde van de Tweede Wereldoorlog in Indonesië herdenken. Voor de toespraken heeft de Stichting enkele sprekers uitgenodigd. Zo werd Femke Halsema gevraagd er enkele woorden aan te wijden. Ook de dochter van een hoge KNIL officier gaat het publiek toespreken. Haar vader, oorlogsmisdadiger Raymond Westerling, bracht in Indonesië een groot aantal mensen om het leven tijdens standrechtelijke executies. Zijn dochter lijkt zijn misdaden te willen goedpraten.

Dat gaat Femke Halsema veel te ver en daarom weigert ze er aan mee te werken. Volkomen terecht, want wat deze Westerling in Indonesië heeft aangericht is met geen pen te beschrijven. Zijn dochter een podium geven tijdens deze herdenking kan gezien worden als een belediging van de nabestaanden van de door hem vermoorde Indonesiërs.

Tussen 1945 en 1949 kwamen 5000 Nederlandse militairen om. Aan Indonesische zijde lieten zelfs 150.000 mensen het leven, waaraan Westerling een flink aandeel in had. Hele dorpen moordde hij uit. Net als de Duitsers deden in Putten. Kortom, het was een gruwelijke oorlog die alleen maar verliezers opleverde. Starre politici, waaronder Willem Drees (PvdA) waren schuldig aan dit debacle waarbij de economische belangen van een kleine, rijke elite prevaleerden.

Het is eigenlijk alleen de Communistische Partij Nederland (CPN) geweest die er tegen protesteerde en stakingen organiseerde. In de Eerste en Tweede Kamer vonden veel discussies plaats, maar uiteindelijk was er een meerderheid die militair ingrijpen goedkeurde en werd het zo een democratisch besluit om oorlog te voeren met een volk dat reeds op 17 augustus 1945 zijn onafhankelijkheid had uitgeroepen. Ook hier in de Kop van Noord-Holland werd de bevolking geconfronteerd met deze gruwelijke oorlog.

Op de begraafplaats in Hippolytushoef staat een gedenkmuur met een hardstenen gedenkplaat. De muur werd gemetseld door Jan en Cornelis Lont en gefinancierd door de voormalige gemeente Wieringen en de Oranje Vereniging Midden- en West Wieringen. Op de gedenkplaat staan vier namen vermeld met de datums waarop zij gesneuveld zijn: Gerrit Dekker 7-4-1949, Willem Goudsbloem 12-6-1946, Paulus P. Neefjes 26-11-1946 en Klaas Veenbaas 24-9-1949.

Tevens zijn er twee landschappen naast elkaar geplaatst: een typisch Hollands landschap met een molen dat vloeiend overgaat in een typisch Indisch landschap met palmbomen: symbolen voor een ‘evenwichtige’ eenheid. Op de gedenkplaat staat tevens gegraveerd: ‘voor herstel van orde en vrede in Indonesië gevallen’.

Voor de muur bevindt zich een bloemenperkje. De vier overledenen zijn niet bij dit monument begraven. Hun stoffelijke overschotten zijn in Indonesië gebleven. Deze jongemannen zijn niet gestorven om de vrede te bewaren, maar om economische belangen van rijke Nederlanders te beschermen.

Het getuigt van symboliek dat er voor deze plek is gekozen: alsof de vier gevallenen hier ook rusten. Bovendien ziet geen enkele bezoeker van de begraafplaats dit monument over het hoofd. Meteen bij het betreden van de begraafplaats wordt je ermee geconfronteerd. Die plaats is met opzet gekozen. Het is een monument waar je niet omheen kunt.

Op 4 mei 1951 vond men het heel belangrijk de gevallen Wieringers te herdenken. Willem Goudsbloem was de zoon van de plaatselijke doopsgezinde dominee. Willem meldde zich vrijwillig voor Nederlands Indië. ‘Hij ging met de gerechtvaardigde houding van een kind van een koloniale macht,’ aldus zijn zuster in 2001.

De dominee was in de dorpsgemeenschap een invloedrijke notabele. In die hoedanigheid had hij veel contacten met de gemeente en andere instanties. Het oprichten van een monument was dan ook al snel haalbare kaart. Men zag de koloniale oorlog als verlengde van de Tweede Wereldoorlog. Daarom werd het monument op 4 mei 1951 onthuld.

Sindsdien zijn de in de koloniale oorlog gesneuvelde Wieringers samen met de geallieerde vliegeniers die op dezelfde begraafplaats zijn begraven, herdacht. De burgerslachtoffers en verzetshelden worden tegelijkertijd herdacht. Deze wijze van herdenken is een nationaal gegeven. Tijdens de plechtige herdenking bij het Monument op de Dam maken voortaan ook de slachtoffers die vielen onder de Japanse overheersing én de gesneuvelde militairen aan zowel Nederlandse als Indonesische zijde deel uit van de Dodenherdenking.

Dat Mark Rutte onlangs heeft verklaard dat 17 augustus 1945 de dag was waarop Indonesië onafhankelijk werd, is een stap in de goede richting. Het impliceert dat de koloniale oorlog niet gevoerd had mogen worden en dat al die mensen voor niets zijn gestorven. De vraag is: wat gaat Rutte op 17 augustus doen? Halsema heeft inmiddels een statement gemaakt…