Column: Een tweede 60+ bus zeer onzeker

Het nieuwe seniorenbeleid van de gemeente Schagen is gepresenteerd. Wat had kunnen uitgroeien tot een krachtig en toekomstgericht beleidsdocument, blijkt helaas niet meer dan een vlakke analyse met summiere aanbevelingen. Juist in een tijd waarin de vergrijzing zich in hoog tempo voltrekt en ouderen steeds langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen, had Schagen kunnen kiezen voor een koers vol ambitie en daadkracht. In plaats daarvan wordt gekozen voor behoudend beleid en halfslachtige maatregelen.

Een van de meest schrijnende voorbeelden hiervan is de kwestie van het ouderenvervoer. Met name in de kleinere dorpen van de gemeente laat dit vervoer ernstig te wensen over. Dat is geen nieuw probleem. Al jarenlang wordt het vervoer grotendeels opgevangen door lokale vrijwilligersinitiatieven. Deze inzet verdient waardering, maar het systeem piept en kraakt. Sinds de gemeentelijke fusie in 2013 is er geen centrale afstemming geweest. Het gevolg: een versnipperd vervoersaanbod dat sterk afhankelijk is van de beschikbaarheid van vrijwilligers – een groep die in aantal slinkt, zoals het rapport zelf erkent.

De noodzaak om dit op te lossen ligt voor de hand. Toch komt de gemeente niet verder dan het stellen van vragen en het opstarten van nóg een onderzoek. De suggestie van een tweede 60+ bus – een project dat lokaal draagvlak en toenemende vraag kent – wordt afgedaan als “een brug te ver”. De investering? Slechts 30.000 euro. De reden voor uitstel? Er loopt nog een onderzoek naar vervoersinitiatieven in de regio, in de hoop dat die beter kunnen samenwerken. Ondertussen stijgt het aantal gebruikers van de bestaande bus gestaag, aldus het jaarverslag van het busbestuur. Maar zolang de gemeente blijft talmen, worden ouderen die afhankelijk zijn van vervoer in de kou gezet.

Ja, vervoersorganisaties moeten beter samenwerken. Ja, er moet meer afstemming komen. En ja, misschien helpt een maatschappelijke makelaar. Het klinkt allemaal zó bekend. En dan volgt de dooddoener van het uitbrengen van een ‘seniorengids’ – een papieren doekje voor het bloeden.

Ook op het vlak van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) laat het rapport steken vallen. De politiek wil het indicatieproces versnellen. Zorgorganisaties zouden beter moeten samenwerken. Maar wat doet de gemeente zelf om dit te faciliteren? Te weinig. Inwoners worden geconfronteerd met complexe papierstromen, verschillende werkwijzen en wisselende ervaringen bij aanvragen. Het rapport stelt een regionaal project in het vooruitzicht dat moet leiden tot vereenvoudiging, maar het ontbreekt aan concrete gemeentelijke actie.

De echte verbeteringen liggen voor het oprapen: digitalisering van het aanvraagproces, inzet van kunstmatige intelligentie, automatische verlengingen bij gelijkblijvende omstandigheden, en meer bevoegdheden voor wijkteams om indicaties aan huis af te geven. Maar daarvoor is visie nodig – en lef.

Laat wijkteams functioneren als de ogen en oren van de samenleving. Breng ze onder bij een onafhankelijke maatschappelijke stichting, ver weg van de logge bureaucratie van het gemeentehuis. Zorg voor een modern en gebruiksvriendelijk digitaal portaal waarin burgers eenvoudig aanvragen kunnen indienen en volgen. Gebruik koppelingen met bestaande systemen, zoals het BRP, UWV, CAK, CIZ, om dubbele gegevensinvoer te voorkomen. Dáár liggen de kansen om burgers écht te ontzorgen.

Het rapport besteedt ook aandacht aan gemeenschapszin en het belang van ontmoeting. De bestaande buurtkamers, waar inwoners laagdrempelig samenkomen, worden geprezen. Dat is terecht. Maar ook hier blijft het beleid oppervlakkig. Er wordt geopperd dat een externe expert de buurtkamers kan omvormen tot multifunctionele ontmoetingsplekken. Een mooie gedachte, maar zonder investeringen en lokale verankering blijft het bij goede bedoelingen. Laat organisaties als Wonen Plus Welzijn een centrale rol spelen en geef hen de middelen om dit ook waar te maken.

De conclusie dringt zich op: het rapport benoemt veel, maar biedt weinig. Waar krachtige besluiten nodig zijn, kiest de gemeente voor uitstel, onderzoeken en ‘kleine stapjes’. Maar met kleine stapjes kom je er niet als de demografische werkelijkheid in reuzenpassen op je afstormt.

Een tweede 60+ bus? Dat is geen luxe. Geen ‘brug te ver’. Dat is een absolute noodzaak in een gemeente die haar ouderen serieus neemt. Beleid zonder lef is beleid zonder toekomst. En dat kunnen we ons – in een ouder wordende samenleving – simpelweg niet veroorloven.

Eugeen Hoekstra