Column: Wethouder geluk allang afgetreden

De gemeente stopt met het geluksbudget per 1 januari voor mensen die door een laag inkomen in isolement leven. Dit budget werd door de gemeente ingevoerd in 2017 toen Schagen zich afficheerde als gemeente die haar inwoners gelukkig wilde maken. Schagen zorgde voor een primeur in Nederland. Alle uitgaven op de gemeentebegroting worden getoetst aan de vraag of de burger daar gelukkiger van wordt, werd er gezegd op het gemeentehuis.

De gemeente toonde zich enthousiast en besloot een boek uit te geven met daarin voorbeelden die mensen gelukkig maken en of het niet genoeg was besloot de gemeente een heus congres te beleggen in de bioscoop van Schagen met de pakkende titel ‘Lokaal sturen op geluk’.

Wethouder Stefan van Dijk werd gebombardeerd tot gelukswethouder. In de krant liet hij aantekenen dat hij per uitgave gaat motiveren hoe die bijdraagt aan het geluk van de inwoners. “Als je dat niet kunt motiveren, dan moeten we serieus nadenken of die uitgave wel in de begroting moet.” Niets was de gemeente te dol en stelde een geluksambtenaar aan in de persoon van Nancy Peters die moest waken over de geluksgehalte van het beleid.

De gelukswethouder keek verwonderd naar zijn eigen handelen. Hij begon inwoners te vragen welke ideeën ze hebben. Tegen de krant zei hij: “In alle eerlijkheidvroeger volgde ik vaker mijn eigen idee. Nu denk ik: ik moet het nadrukkelijk vragen aan de inwoners, want daar doen we het uiteindelijk voor.” Bij belangrijke beslissingen vraagt de gemeente eerst wat de bewoners ervan vinden.

De omgekeerde wereld. Is hier sprake van een mentaliteitsverandering bij de gemeente?  Wordt er beter naar de burgers geluisterd? Schagen haalde de Wetenschap erbij om haar filosofie van de gelukkige van te onderbouwen en gaf de Erasmus Universiteit  opdracht om onderzoek te  doen naar de geluksbeleving van haar inwoners en hoe de gemeente voor haar beleid kan sturen op geluk.

Eind januari 2017 kwamen medewerkers en bestuurders van de gemeente Schagen in het Scagontheater bijeen om te brainstormen over het onderwerp ‘geluk’. Wat kan dienen om het geluksgevoel van inwoners en werknemers op een positieve manier te beïnvloeden? Zo werd het geluksbudget geboren in navolging van de gemeente Almelo.

De gemeente was ervan overtuigd dat voor het ervaren van geluk een zinvol leven heel belangrijk is en concludeerde dat sociale activering nodig is om mensen ertoe te brengen activiteiten te ondernemen zoals betaald werk, ook vrijwilligerswerk of het actieve lidmaatschap van een vereniging. Maar niet iedereen heeft het geld om aan zijn geluk te werken.

Het geluksbudget moet mensen uit hun sociaal isolement halen was de redenering. Bij toekenning krijgt de desbetreffende inwoner een bedrag van 500 euro op zijn rekening gestort waardoor hij zich kan inschrijven bij een schilder- of keramiekclub of een cursus. Ging dat zomaar? Nee, er is een inkomenstoets: het inkomen mag niet hoger zijn dan 130% van de geldende bijstandsnorm.

Wij zijn een paar jaar verder en niemand praat meer over geluk. De gelukswethouder bestaat niet meer en de geluksambtenaar is al lang vertrokken. Per 1 januari stopt het geluksbudget. Geluk heet nu minimabeleid. Wat resteert is het Volwassenenfonds Sport en Cultuur dat mensen met een laag inkomen helpt gratis lid te worden van een sportschool of sportvereniging. En de inkomenstoets is aangescherpt: 130% van de bijstandsnorm is 120% geworden. En de uitkering van 500 euro wordt in stukjes verlaagd naar 350 euro per persoon. De uitvoering van het nieuwe beleid kost de gemeente € 50.000,- extra.

Natuurlijk is het fijn dat arme mensen op deze manier naar de sportschool kunnen, maar of daarmee de bestaanszekerheid van betreffende personen wordt gewaarborgd waag ik te betwijfelen. Daarvoor moet meer gebeuren door bijvoorbeeld de inkomensgrens te leggen bij tenminste 150%  van de bijstandsnorm.

Eugeen Hoekstra