Column: Stop met Connexxion

Stop met Connexxion. Stop met het commercieel openbaar vervoer. Maak van het Ov een nutsvoorziening. Gedeputeerde Olthof ziet de bui al hangen en heeft besloten de concessiegebieden IJmond en Noord-Holland Noord samen te voegen als één concessiegebied, in de hoop dat busbedrijven blijven toehappen. Zeker is dit allerminst. We moeten ons afvragen of het Ov op deze voet kan doorgaan.

De provincie zit met het openbaar vervoer in haar maag (lees: het busvervoer). De opbrengsten vallen tegen door dalende reizigersaantallen en de angst bestaat dat busbedrijven afhaken als er een nieuwe concessie in de lucht hangt. Ze zien er geen brood in om nog een periode met bussen te gaan rijden: het brengt te weinig geld in het laadje.

In Zeeland wilde geen enkele vervoerder met bussen rijden. Uiteindelijk is het goed gekomen dankzij het schrappen van buslijnen en haltes. In sommige gevallen brengen busjes passagiers naar knooppunten om daar over te stappen op een grote bus. Vervoerskundige Geert Kloppenburg reisde onder meer door Zeeuws-Vlaanderen en merkte dat er daar na acht uur ’s avonds amper nog een bus reed. “Voor de oudere doelgroep, studenten en mensen die geen auto hebben is er niks. Ik heb me afgevraagd wat hier de ondergrens is. Ik zie niet vaak in Nederland dat er in een gebied zo weinig aanbod is.”

Het busvervoer kampt ook met een tekort aan technisch en rijdend personeel. Ook de stijgende kosten hebben invloed op de vervoerders. Olthof zegt niet in de situatie te willen komen dat er straks geen vervoerder is in één of meer van onze OV-gebieden. Om dit te voorkomen wil hij het busvervoer onder de loep nemen en waar nodig herzien.

Dit klinkt onheilspellend. De trukendoos zet hij open omwille van de mobiliteit in de provincie. Flexibel vervoer, deelauto’s, elektrische fietsen en doorfietsroutes tovert hij uit de grote hoed.  Hij zegt af te willen van de traditionele kijk op het openbaar vervoer: van vervoer van halte tot halte. Maar wat komt hiervoor in de plaats?

In steden is bijna op elke hoek van de straat gelegenheid het OV te pakken. „Maar woon je in Tuitjenhorn, Hippolytushoef of Middenmeer, dan ligt dat anders. Iedereen moet uiteindelijk mee kunnen doen, of het nou voor werk is, school, familiebezoek of je wil naar de sportvereniging of naar de bioscoop.

Olthof loopt met heel veel ideeën rond om spoorlijnen en busnetten te integreren in wat hij noemt publieke mobiliteit. Dan regel je je vervoer via een app of telefoonnummer van de mobiliteitscentrale die het vervoer aanstuurt. Het idee is volgens de provincie dat vervoer dan op maat aangeboden wordt, er geen lege bussen meer rijden en je van deur tot deur vervoer hebt. Het is oude wijn in nieuwe zakken.

De Raad van Ouderen is met een advies naar buiten gekomen het openbaar vervoer te beschouwen als een nutsvoorziening. Door het openbaar vervoer als zodanig te behandelen, kunnen we zorgen voor betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit voor alle burgers, zegt de Raad. Een nutsvoorziening impliceert dat het openbaar vervoer niet alleen winstgevend hoeft te zijn, maar dat het een essentiële dienst is die beschikbaar moet zijn voor iedereen, ongeacht hun leeftijd, beperkingen of kwetsbaarheid. De provincie moet de OV niet uitbesteden maar inbesteden zoals de grote steden Amsterdam (GVB), Rotterdam, Utrecht en Den Haag al jaren doen. Olthof moet daarom aandringen bij het parlement om de wet te veranderen zodat provincies hun eigen vervoersdienst kunnen uitoefenen.

Laten we streven naar een samenleving waarin het openbaar vervoer niet alleen een praktisch middel is om van A naar B te komen, maar ook een hoeksteen van inclusie (lees: niet mensen uitsluiten maar insluiten) en welzijn voor alle burgers.

Eugeen Hoekstra