Column: Malle regels houden de woningnood in stand

De bestaande woningvoorraad beter benutten kan helpen om het woningtekort op te lossen, zeggen drie economen die zijn verbonden aan de Universiteit Maastricht. Zij vinden dat de overheid hiervoor belemmeringen moet wegnemen om te gaan samenwonen of een deel van een huis te (onder)verhuren.

De bestaande overheidsmaatregelen gaan echter een efficiënter gebruik van de woningvoorraad tegen, zeggen de drie economen. Een belangrijk knelpunt is bijvoorbeeld de AOW. Als een pensioengerechtigde gaat samenwonen, gaat diens uitkering omlaag. AOW’ers die gaan samenwonen, verliezen op die manier 32% van de AOW-uitkering. Samenwonen kan daardoor duurder uitpakken dan de extra lasten van het bewonen van twee huizen.

Ook maatregelen rond de bijstand belemmeren een goede verdeling van de woningvoorraad. Wie in de bijstand zit en thuiswonende kinderen heeft, ziet de uitkering dalen zodra een kind 21 jaar is. Dit is nu 27 geworden. Op zich is het logisch om de woonlasten te delen met werkende kinderen, zeggen de economen. Maar als kinderen door die financiële prikkel eerder besluiten zelf woonruimte te gaan zoeken, leidt dit tot een vergroting van de woningnood.

Daarnaast zijn onderverhuren of een deel van een woning verhuren vaak niet mogelijk, terwijl dit wel kansen biedt. Verhuurders verbieden dit vaak in het huurcontract. Mag het wel, dan geldt er een kamerverhuurvrijstelling tot €5.711. Wie daarboven komt, moet belasting betalen over de huuropbrengst.

Voor de toekomst zou ik willen pleiten voor huurcontracten waarin is opgenomen dat grote gezinnen die weer ‘gekrompen zijn’, verplicht naar een kleinere woning verhuizen zodat de ruime sociale huurwoning weer beschikbaar komt voor een gezin met kinderen.

Samen gaan wonen met meer mensen. Voorbeelden: verhuur je bovenverdieping aan een wijkverpleegkundige of een student en je bent goed bezig. Behalve als je van een uitkering leeft, want dan is de overheid er snel bij om je te korten op de uitkering. We leven in een raar land: omdat we mensen met een uitkering wantrouwen als de pest, gaan we ze flink uitknijpen als ze iets goeds willen doen voor de maatschappij.

Toch kunnen gemeenten anders beslissen door maatwerk toe te passen bij de kostdelersnorm. Platform 31 komt met suggesties: banken zouden moeten toestaan dat de hypotheekhouder een deel van de woning verhuurt. Andere redelijk eenvoudig in te voeren maatregelen, maar met naar verwachting minder groot effect zijn: een woninggarantie als het samenwonen toch niet blijkt te gaan en het laten behouden van huurinkomsten bij mensen met een bijstandsuitkering.

Dit als nabrander: in de gemeente Schagen worden 684 woningen niet bewoond, aldus de opgave van de gemeente. Best verontrustende cijfers omdat door de heersende woningschaarste elke woning telt. Ook worden ruim 300 woningen gebruikt door toeristen en arbeidsmigranten. Kortom, het gemeentebestuur heeft wel wat uit te leggen.

Eugeen Hoekstra