COLUMN: Kan Cor Herkströter nog slapen?

Als ik op de radio het prachtige nummer ‘A whiter shade of pale’ van Procol Harum hoor moet ik denken aan misdaadjournalist Peter R. de Vries die op gruwelijke wijze is vermoord door nietsontziende criminelen. Het was zijn favoriete muzieknummer. Ik moet ook denken aan de Nigeriaan Ken Saro Wiwa. Het was ook één van zijn lievelingsnummers. Net als De Vries vocht Saro Wiwa tegen onrechtvaardigheid en maatschappelijke misstanden.

Ken Saro Wiwa werd in 1995 vermoord door het toenmalige Nigeriaanse regime in samenwerking met Royal Dutch Shell (Koninklijke Nederlandse Shell). Hij vocht tegen de verwoestende milieuvervuiling van zijn land door de gewetenloze Nederlander Cor Herkströter die de leiding van het bedrijf in Nigeria had. Herkströter nam het niet zo nauw bij de winning van olie. Grote gebieden werden dermate vervuild dat er geen landbouw of visserij meer mogelijk was met verschrikkelijke gevolgen voor de bevolking. Saro Wiwa schreef er boeken over en reisde de hele wereld rond om steun voor zijn zaak te krijgen. Daarnaast produceerde hij jarenlang een maatschappijkritisch televisiefeuilleton, Basi and Company. Totdat hij door Herkströter’s Shell tot zwijgen werd gebracht.

Shell is een machtige multinational met een lage morele standaard. Je zou het bedrijf immoreel kunnen noemen omdat het over lijken gaat. Winst maken staat bij het bedrijf voorop en het steunen van een dictator gaat zij daarbij niet uit de weg. Het bedrijf hielp dan ook nietsontziende dictators bij het uitoefenen van een schrikbewind.
Ken Saro Wiwa organiseerde in 1994 een grote demonstratiemars in Nigeria.om wereldwijde aandacht te krijgen voor de mensonterende praktijken van Herkströter’s Royal Dutch Shell. Net als Nelson Mandela in Zuid-Afrika waren alle acties van Saro Wiwa niet gewelddadig. Hij had de overtuiging dat zijn boeken in combinatie met zijn vreedzame acties op den duur succes zouden hebben.

Hoe zal de inmiddels 85-jarige Herkströter terugkijken naar de tijd dat hij verantwoordelijk was voor de verwoesting van de leefomgeving van een groot aantal Nigerianen (Ogoni’s) en hoe kijkt hij terug op de executie (ophanging) van de ‘Ogoni negen’, waar Saro Wiwa er één van was? Zal er bij hem sprake zijn van gewetenswroeging? Of koopt hij die zware last nu af door extra te doneren aan Greenpeace?

Dat Shell het tegenwoordig nog niet zo nauw neemt bewijst wel wat het bedrijf met Groningen deed tijdens de gaswinning. Veel huizen raakten zodanig beschadigd dat ze bijna onbewoonbaar zijn en nog zijn de bewoners niet schadeloos gesteld. Alle schade vergoeden gaat het bedrijf te ver. Dan zouden de aandeelhouders wel eens benadeeld kunnen worden door lagere winstuitkeringen. Wat Koninklijke Shell in Nigeria deed was nog veel erger. Ze zaaide er dood en verderf.

Ken Saro Wiwa had nog een nummer waar hij vaak naar luisterde. Dat nummer drukt heel goed uit waar hij mee bezig was. Remake the world van Jimmy Cliff. De wereld moet veranderen. Saro Wiwa droomde van een betere wereld en vocht daarvoor tot de door Herkströter’s Shell gesponsorde beul daar een einde aan maakte.