Column: Helpt Oostzaan Schagen?

Kan de gemeente Oostzaan Schagen een zetje geven, dat graag een asielzoekerscentrum (AZC) wil realiseren in Schagen Oost? Oostzaan kreeg onlangs toestemming van de provincie Noord-Holland om 21 tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen te plaatsen in natuur- en recreatiegebied ’t Twiske. Een deel van het gebied valt onder Natura 2000-bescherming. De prefabwoningen mogen er maximaal tien jaar blijven staan.

Lessen uit Oostzaan

De casus Oostzaan laat zien dat de provincie gevoelig is voor maatschappelijke noodsituaties. De gemeente Oostzaan wil Oekraïners uit een tijdelijke hotelopvang verplaatsen naar een duurzamere oplossing in ’t Twiske. Als compensatie wordt een ander deel van het gebied, ongeveer 1,5 kilometer verderop, toegevoegd aan het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Hoewel de provincie liever een alternatieve locatie had gezien, stemden de Statenleden na veel debat en discussie uiteindelijk in met de plannen. De tijdelijke woningen mogen maximaal drie meter hoog zijn, de zichtlijnen in het landschap blijven behouden, en de bestaande groenstructuur blijft intact.

Strikte voorwaarden voor Schagen Oost

Schagen Oost ligt in een Beschermd Landschap, waardoor de provincie zeer terughoudend is met nieuwe ontwikkelingen. Toch verleende de provincie in 2024 een ontheffing voor de opvang van asielzoekers, maar slechts voor de duur van één jaar. De gemeente Schagen had eerder twee andere locaties (in Dirkshorn en Waarland) voorgesteld voor langdurige opvang, maar deze plannen stuitten op hevig verzet van omwonenden. Daarom vroeg de gemeente eind 2024 aan de provincie om de opvang in Schagen Oost te verlengen. Het doel is om hier maximaal 300 bewoners te huisvesten voor een periode van tien jaar.

Asielopvang en woningbouwplannen verstrengeld

Naast de discussie over het AZC spelen er ook plannen voor woningbouw in Schagen Oost. Hoewel deze onderwerpen formeel los van elkaar staan, raken ze in de praktijk met elkaar verweven. De vraag rijst of deze koppeling verstandig is. Op 17 maart 2025 zal de Statencommissie Ruimte zich exclusief buigen over het vraagstuk van asielopvang in Schagen Oost.

Toekomst van opvang in Schagen Oost

Vanwege de nieuwe Spreidingswet is Schagen verplicht jaarlijks 277 asielzoekers op te vangen. Momenteel verblijven er 250 asielzoekers in de noodopvang aan de Priggeweg in Schagen Oost, maar deze opvang loopt af op 1 april 2025. Onder leiding van minister Faber is het aantal toegestane bewoners inmiddels verhoogd naar 300. Tijdens een overleg op 24 oktober 2024 met de gedeputeerde en de Commissaris van de Koning werd vastgesteld dat een verlenging geen onoverkomelijke bezwaren oproept.

Voor de verlenging is echter een omgevingsvergunning nodig, en burgers kunnen hiertegen bezwaar maken. Bovendien vereist het nabijgelegen agrarische land extra onderhandelingen vanwege de benodigde spuitvrije zones.

Hoe verder?

Als de provincie akkoord gaat, zal het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) de huisvesting verder uitwerken. Hierbij wordt gedacht aan tijdelijke woonunits, zoals de woningen die voormalig minister Hugo de Jonge in groten getale heeft aangeschaft (de zogenaamde RVB-woningen).

Op vrijdag 7 maart 2025 bezocht een delegatie van Provinciale Staten de opvanglocatie in Schagen. Tijdens een rondleiding gingen zij in gesprek met burgemeester Marjan van Kampen en raadsleden van de gemeente Schagen om zich ter plaatse te oriënteren op de situatie.

De vraag blijft: kan Schagen wijzen naar de aanpak in Oostzaan om een structurele oplossing te vinden voor de opvang van vluchtelingen?

Eugeen Hoekstra