Column: Gaat crisisopvang nog wel door?

Burgemeester Marjan van Kampen heeft ja gezegd tegen het verzoek van het COA om een crisisopvang op te tuigen bij de volkstuinen aan de oostkant van de N241. Geen slecht woord hierover. Maar het maakt verschil als het gaat om een crisisnoodopvang of een Azc dat voor lange duur bedoeld is. Dit laatste kan best de bedoeling zijn en als dit niet meteen wordt gezegd dan ligt misleiding op de loer.  

De crisisopvang in Schagen-Oost is wellicht geen goede keuze van de burgemeester. Het gebied heet een bijzonder landschap te zijn en dan is verstoring door bouwactiviteiten niet vanzelfsprekend. Ze heeft daarom geen ja gehoord uit Haarlem. Schagen-Oost komt Van Kampen goed uit want het terrein waarop de opvangvoorziening moet komen is eigendom van de gemeente.

Dat het verkeerd kan gaan leert de situatie in het Brabantse Uden. Het gemeentebestuur daar wil asielzoekers onderbrengen in een hotel. Het college daar dacht dat dit zo maar kan zonder de vereiste vergunningen. Inwoners van Uden  klaagden de gemeente Maashorst aan waaronder Uden valt, dat het houden van informatiebijeenkomsten voor de inwoners van Uden geenszins betekent dat de gemeente aan haar participatieplicht heeft voldaan.

Omwonenden in Uden vinden dat de gemeente hun belangen  veronachtzaamt. Ze zeggen niet zozeer tegen de komst van asielzoekers te zijn, maar eisen de mogelijkheid op om bezwaar te kunnen maken tegen het besluit van de gemeente als dit nodig mocht zijn. Omwonenden willen die mogelijkheid hebben, vóórdat de asielzoekers in dat hotel zitten. Zo kan getoetst worden of de opvang van asielzoekers op die locatie kan plaatsvinden zonder onevenredige aantasting van de leefomgeving. De rechter vindt dat de gemeente op de proppen had moet komen met de vergunning en geeft de omwonenden gelijk. Maar ook dat ging fout omdat de rechter de vergunning ongeldig verklaarde. Reden: het ontbreken van een goede onderbouwing van de vergunning. Intussen verblijven de asielzoeker in het hotel, dat gebeurt dus illegaal.

Terug naar Schagen. De burgemeester  heeft aan de Raad van State (RvS) weinig. De RvS heeft zich heel kritisch uitgelaten over de Spreidingswet van minister Hugo de Jonge. De RvS vindt veel aspecten in het wetsvoorstel onduidelijk, bijvoorbeeld over de precieze rol van provincies en die van het COA. Ook vindt de RvS de termijn waarbinnen de gemeenten de opvangplaatsen moeten realiseren, niet duidelijk.

Het is ook raar dat de burgemeester zich bemoeit met de opvang van asielzoekers: best een politiek beladen onderwerp. Ik zeg dit om dat de burgemeester een onverkozen bestuurder is. Het is onbetamelijk dat dit gebeurt. Dit democratisch gebrek (lek kun je het ook noemen) tref je ook aan bij de Veiligheidsregio die zich tijdens de coronaperiode allerlei noodverordeningen uitvaardigde die diep ingrepen in de vrijheid van mensen en aan niemand verantwoording hoefde af te leggen.

Er wordt al een eeuwigheid geroepen om een gekozen burgemeester, maar Nederland is de een van de weinige landen waar een burgemeester nog wordt aangesteld door de regering (Hongarije in het klein). Nog erger: de gemeenteraad staat ook steeds meer buitenspel. Dit komt doordat in toenemende mate niet meer de gemeentegrenzen bepalend zijn voor de financiën en de beleidskeuzes, maar het bovengemeentelijke, regionale niveau. U weet, het is tot dusverre op geen enkele manier gelukt om daar een passende structuuroplossing voor te vinden. Dat onvermogen slepen we nu al zo’n veertig jaar achter ons aan.

De omwonenden van de geplande crisisnoodopvang in Schagen-Oost zitten niet stil en hebben een verzoek tot handhaving naar de gemeente gestuurd. Een koddige claim want de gemeente wordt gevraagd handhavend optreden tegen haar eigen burgemeester. Volgens de omwonenden is het besluit, dat door de burgemeester  is genomen, in strijd met het bestemmingsplan en is strijdig met het provinciebeleid dat het gebied heeft bestempeld als ‘Bijzonder Provinciaal Landschap’.

Eugeen Hoekstra