Column: Einddeal bouw huizen in zicht

Aan het einde van dit jaar zouden we moeten weten hoeveel sociale huurwoningen er in de gemeente Schagen gebouwd zullen worden. Waarom?  Minister Hugo de Jonge belooft dit. De ‘woondeals’ die hij maakt met provincies, gemeenten en woningcorporaties zijn nu bekend gemaakt. De volgende stap is om per gemeente locaties te bepalen waar deze woningen moeten komen.

Hij geeft aan dat ten minste 30 procent van de te bouwen woningen sociale huur moet zijn. Schagen gaat niet zover. Het lijkt erop dat het college de target heeft veranderd. Zo stelt het college dat ‘tenminste 25 procent sociale huur moet zijn’, terwijl tot nu toe de regel werd gehanteerd dat bij grote woningbouwprojecten veertig procent en bij kleine projecten dertig procent sociale huur moet zijn.

Dit is andere koek dan wat de minister wil met zijn dertig procent. Maar hij wil zo veel. Hij kan gemeenten niet dwingen. Hij denkt van wel en komt met aparte wetgeving. Zijn motief voor drang en dwang is de woningnood. Gemeenten zeggen nu dat de woningmarkt drastisch aan het veranderen is. Het is namelijk een bijzonder onzekere tijd geworden, onder meer door de inflatie, stijgende bouwkosten, personeelsproblemen, een tekort aan specifieke bouwmaterialen en de prijsontwikkeling.

De minister moet met geld over de brug komen om te zorgen dat die broodnodige huurwoningen er komen. De kans dat dit geld er komt is klein. Hij wijst naar de verhuurdersheffing die woningcorporaties jaar na jaar moesten betalen aan het Rijk. Zo moest Wooncompagnie elk jaar een dikke 11 miljoen euro afdragen. Maar dit is verleden tijd. Het kabinet heeft door deze heffing een dikke streep getrokken. Dit geeft woningcorporaties voldoende ruimte om te bouwen, vindt de minister.

Stefan van Schaik, directeur-bestuurder van Wooncompagnie, zegt in een persbericht: ‘Wooncompagnie is ontzettend blij dat de verhuurdersheffing in 2023 van tafel gaat én dat geld vanuit de sociale woningbouw niet meer besteed wordt aan het opvullen van allerlei begrotingsgaten, maar gewoon blijft waar het hoort. Geld wat volgens deze afspraken uitgegeven moet worden aan meer nieuwbouw, versneld verduurzamen en het behouden van betaalbare sociale huurwoningen. Dit was al jaren heel hard nodig.’

Een verandering is ook dat corporaties  drie jaar lang de huren gaan ‘matigen’. Dit wil zeggen dat de koppeling met de inflatie wordt losgelaten. In plaats daarvan volgen de huren de loonontwikkeling. Verder krijgen huurders met een inkomen op of onder 120 procent van het sociaal minimum, een eenmalige huurverlaging tot 550 euro. Dat laatste gebeurt op basis van het prijspeil van 2020 en gaat in 2023 in.

Van Schaik zegt er in zijn persbericht hier geen woord over. Dit is opmerkelijk omdat Wooncompagnie mordicus tegen inkomensafhankelijke huren is. Van Schaik voelt er niets voor om naar inkomens van zijn huurders te kijken. Hij gaat de belastingdienst niet bellen om naar inkomens te vragen. Nu moet hij het wel doen. Maar gaat hij het ook doen? Hij zal wel moeten. Wie een laag inkomen heeft, heeft recht op die eenmalige huurverlaging van maximaal 500 euro.

Terug naar nieuwbouw. Provincies en gemeenten komen vóór het einde van het jaar samen met corporaties en huurders met ‘regionale woondeals’, aldus de minister van Wonen. Gemeenten zullen volgens hem eind dit jaar duidelijk maken waar deze woningen komen. Dit hoeft niet. In de prestatieafspraken die Wooncompagnie en de gemeente Schagen zijn overeengekomen staat dit al. Er zullen tot 2026 minimaal 330 sociale huurwoningen gebouwd worden. Ook wordt vermeld waar die woningen zullen komen zoals 80 in Muggenburg-Zuid. Toch staan alle seinen op rood. Oorzaak: oplopende bouwkosten. Niet voor niets heeft de gemeente Schagen een winstwaarschuwing afgegeven.

Eugeen Hoekstra