Column: U had niet oud moeten worden!

Een 73-jarige man vraagt een traplift aan bij zijn gemeente. Hoezo een traplift, zei die gemeente. U bent zelf verantwoordelijk voor uw woonsituatie beste meneer. U had zich moeten inschrijven voor een gelijkvloerse woning. Dag meneer. Daar is een lange wachtlijst voor, zei  hij nog. Daar kunnen we niets aan doen. Kent u dit soort verhalen?  Ook in Schagen of buurgemeente? Laat het mij weten.

Er zijn gemeenten die je vooruit moet denken over wat je kunt verwachten op basis van je leeftijd. Dus daarmee  moet je rekening houden. Dus als je een eigen huis hebt, wordt het tijd het bad maar eens te verwijderen. Of als je één of meer trappen hebt, moet je op zoek naar een gelijkvloerse woning, want je weet: ouderdom komt met gebreken. Maar ja, bij de één beginnen de gebreken vroeger dan bij de ander. Vandaag ben je vitaal en morgen slaat het noodlot toe en lig je plat op bed.

Maar kunnen gemeenten dat wel eisen? Iemand zegt: ‘Ik doe er alles aan om gezond te blijven, wat tot nu toe is gelukt. Waarom moet ik mij inschrijven voor een gelijkvloerse woning?’ Een nog duidelijker voorbeeld: iemand met de diagnose MS, langzaam verlopende klachten, weet dat er achteruitgang aankomt. Hoe snel zal het gaan? Niemand die het zeker weet.

Wat vindt de Centrale Raad van Beroep? In mijn woorden: als we het criterium ‘voorzienbaarheid’ gaan gebruiken om aanvragen te toetsen, dan komt geen enkele oudere in aanmerking voor een traplift, rolstoel of scootmobiel. Want iedereen kan gebreken krijgen. Je weet nooit of het zo is en wanneer, maar het kan komen. Zo kan iemand bijvoorbeeld door een CVA gaan van oergezond naar zeer beperkt. Niemand weet tegen welke beperkingen hij of zij in de toekomst aanloopt. Het enkele feit dat mensen oud worden, kan geen motief zijn om aanvragen af te wijzen.

Gemeenten die tamboereren op de voorzienbaarheid dat u klachten kan krijgen, lezen de wet niet goed. De wet geeft er helemaal geen aanleiding toe. Met andere woorden: als je redeneert dat ouderen rekening moeten houden met komende gebreken, dan sluit je een hele groep uit. En dat mag niet, de Wmo 2015 biedt daar geen mogelijkheden voor.

Kortom: voorzienbaarheid moet concreet en duidelijk zijn, bijvoorbeeld omdat er al een beperking is die consequenties heeft. Daar moet men rekening mee houden. Dus al dan niet komende beperkingen, mogen geen rol spelen. Tot slot vindt de Raad het uitgangspunt van de gemeente in strijd met het Wmo-uitgangspunt, dat iemand zo lang mogelijk in zijn eigen omgeving moet kunnen blijven wonen.

De consequentie is dat voorzienbaarheid beperkt is tot de gevolgen van een reeds bestaand probleem. Van iemand die geen problemen heeft, kan een gemeente niet verwachten dat hij gaat anticiperen op iets dat voor hem op dat moment nog volstrekt onduidelijk is. Beleid dat uitgaat van voorzienbaarheid zonder dat er al een bestaand probleem is, is daarom niet geoorloofd.

Dat u dit weet!

Eugeen Hoekstra