Column: Zijn huurders losers in Schagen?

Zijn huurders losers in Schagen? Huurders in Schagen zijn relatief veel geld kwijt aan wonen. Gemiddeld besteden zij 27 procent van hun netto-inkomen aan huur. Ter vergelijking: huiseigenaren betalen gemiddeld 774 euro per maand, wat neerkomt op 17 procent van hun inkomen. Die kloof is aanzienlijk. Daarmee ontstaat een groeiende tweedeling op de woningmarkt: tussen zij die kunnen kopen en zij die zijn aangewezen op de huurmarkt.

Dat hoor ik regelmatig. Huizen moet je kopen, je moet ze niet huren. Waarom niet? Omdat woningen je bezit zijn: ze komen naar je toe. De Overheid subsidieert koopwoningen zeer door de hypotheekrente aftrekbaar te maken van de inkomstenbelasting, terwijl dezelfde Overheid de sociale huursector de verhuurdersheffing oplegde die vele jaren in stand werd gehouden. Gelukkig is deze ‘belasting’ opgeheven maar de vennootschapsbelasting is gebleven, terwijl wooncorporaties niet écht winst maken.

Politiek gezien is er lang gekozen om mensen te stimuleren een huis te kopen. “Eigen woning, eigen verantwoordelijkheid,” klonk het jarenlang. Sociale huur werd gezien als tijdelijk, voor noodgevallen. Veel huurwoningen zijn zelfs verkocht aan beleggers of particulieren

In Nederland staan honderdduizenden huurwoningen op achterstand. Ondanks alle aandacht voor de woningcrisis, blijven juist deze huizen achter. Hoe heeft het zover kunnen komen? En wat moet er gebeuren om dat te keren?

Woningcorporaties beheren het overgrote deel van de sociale huurwoningen in Nederland. Zij staan voor de taak om miljoenen woningen te onderhouden en te verduurzamen. Maar de investeringsruimte van deze corporaties is jarenlang beperkt geweest. Een belangrijke oorzaak was de verhuurdersheffing, een belasting op sociale huurwoningen die woningcorporaties miljarden heeft gekost. Hoewel deze in 2023 werd afgeschaft, is de financiële schade nog steeds voelbaar.

Tegelijkertijd heeft de Overheid decennialang ingezet op het stimuleren van eigenwoningbezit. Sociale huur werd gezien als vangnet, niet als volwaardige woonvorm. Duizenden huurwoningen werden verkocht, gesloopt of overgedragen aan commerciële partijen. De overblijvende huurvoorraad is vaak oud en minder aantrekkelijk voor investeerders of overheden om in te investeren.

Daar komt bij dat huurders gemiddeld minder politieke invloed hebben dan huiseigenaren. Ze zijn vaker jong, hebben een lager inkomen of een migratieachtergrond. Dat maakt het lastiger om effectief op te komen voor hun belangen. De druk op deze woningen neemt ondertussen toe. De vraag naar sociale huur is groter dan ooit, terwijl het aanbod stagneert. Daardoor blijft de bestaande voorraad overbelast.

Er is hoop. Overheden erkennen steeds vaker de noodzaak om te investeren in betaalbare, kwalitatief goede huurwoningen. Er zijn miljoenen uitgetrokken voor renovatie- en verduurzamingsprojecten. De Nationale Woon- en Bouwagenda noemt het terugdringen van achterstallig onderhoud een speerpunt.

Huren is lang niet altijd duurder dan kopen. Zeker voor mensen zonder groot eigen vermogen, met een bescheidener inkomen of met plannen die nog niet vastliggen, kan huren financieel en praktisch voordeliger zijn. De samenleving doet vaak alsof huren een tussenstation is op weg naar het hogere doel: eigendom. Maar misschien moeten we daar eens vanaf.

Zeker op lange termijn bouw je als koper vermogen op, als je woning in waarde stijgt. Maar dat is geen garantie. Huizenprijzen bewegen en wie noodgedwongen moet verkopen tijdens een daling, kan verlies lijden. Bovendien ben je als eigenaar verantwoordelijk voor alles. Vrijheid? Jawel,  maar ook verplichtingen.

Een huurwoning is geen teken van mislukking of gebrek aan ambitie. Het is een rationele, vaak goedkopere keuze. Zeker in een markt waarin kopen betekent: jaren sparen, duizenden euro’s aan kosten koper, en levenslange renteverplichtingen.

Eugeen Hoekstra