Column: Maak van gemeentehuis appartementen

Woningnood. Doe wat! Maak van het gemeentehuis aan de Laan een woongebouw met appartementen en zorg ervoor dat ze betaalbaar zijn en geschikt zijn voor ouderen, die graag in de buurt van voorzieningen willen wonen. Maar kan dat zomaar? Geen gemeentehuis? Het traditionele gemeentehuis heeft afgedaan. Burgers en ondernemers vinden het normaal om hun bankzaken met de pc of een app te regelen. Ze bestellen vanuit hun stoel bij een online winkel, ontvangen pakketjes thuis of halen ze af in de krantenwinkel om de hoek.

Op dezelfde manier willen ze hun persoonlijk dossier bij de gemeente inkijken en transacties uitvoeren, met een eenvoudige klik op de muis. In alle veiligheid. Zonder verplaatsing, zonder tijdverlies, zonder gedoe. Een persoonlijk gesprek kan prima via een ruime keuze aan digitale communicatiemogelijkheden of via een fysieke ontmoeting, het liefst dicht bij huis. Het gemeentehuis is niet langer de enige ontmoetingsplaats. Ambtenaren kunnen net zo goed burgers te woord staan in cultuurcentra, bibliotheken of welk geschikte decentrale locatie ook. Of waarom zouden de ambtenaren de burger niet thuis opzoeken?

Gemeenten kunnen die beschikbare data trouwens slim inzetten om de burgers en ondernemers proactief diensten voor te stellen en automatisch steunmaatregelen toe te kennen. Waarom info opvragen waarover je al beschikt? Al die kennis over de burger laat de gemeente ook toe om maatwerkdienstverlening te bieden bij complexere vragen. Met respect voor de privacy want de burger is eigenaar van zijn of haar data. Daarenboven kunnen burgers hun stem laten horen via digitale platformen en zo het lokale beleid mee vormgeven.

Gemeentelijke medewerkers kunnen aan de slag met moderne digitale tools, en worden begeleid om hun digitale kennis continu bij te spijkeren. Alle info die ze nodig hebben, is online beschikbaar. Het is gedaan met stoffige, papieren dossiers opzoeken in ellenlange kasten.

Bovendien kunnen ze focussen op de essentie van hun werk: oplossingsgericht meedenken met de burger, op basis van correcte en geactualiseerde data. Door maximale gegevensdeling tussen overheden kunnen lokale besturen gekende informatie opnieuw gebruiken. Dankzij optimalisatie en digitalisering van processen, behoren tijdsintensieve, repetitieve taken tot het verleden.  Als je burgers en ondernemers kan tonen hoe digitale oplossingen hen het leven makkelijker maken, dan word je daar blij van.

Wellicht dat een centrale werklocatie nodig is voor de bestuurders, staf en beleidsmedewerkers of voor burgers die niet digitaal vaardig zijn en geholpen willen worden, dan zou je met een klein kantoor aan de rand van een bedrijfsterrein kunnen volstaan.

De Zuid-Hollandse gemeente Molenwaard (tegenwoordig Molenlanden met 46 duizend inwoners) heeft geen stenen gemeentehuis. Deze gemeente heeft gekozen  voor dichtbij, digitaal en persoonlijk. Ambtenaren en bestuurders gaan naar de inwoner of organisatie toe. Heel concreet betekent dit dat ambtenaren op huisbezoek gaan voor geboorteaangifte, afgifte van paspoorten, zorgaanvragen en bouwopgaven. De gemeenteraad op zijn beurt vergadert in dorpshuizen, verzorgingstehuizen of andere locaties in het gebied.

Concreet betekent het dat deze gemeente flink geïnvesteerd heeft in het verbeteren van de dienstverlening via de gemeentelijke website: een digitaal gemeentehuis. Tachtig tot negentig procent van de gemeentelijke producten en diensten zijn hier alleen nog digitaal aan te vragen. Voor de overige zaken komen medewerkers van Molenwaard bij de inwoners langs. Trouwen kan overal. Hiervoor heb je geen gemeentehuis nodig.

Het ombouwen van het gemeentehuis naar een appartementencomplex op deze locatie vloekt niet met de omgeving, omdat naast het gemeentehuis een paar jaar geleden een appartementencomplex is verrezen. Er is woningnood en dan moet alles uit de kast worden gehaald om deze crisis het hoofd te bieden. Creatief en innovatief denken is hard nodig om woonruimten te scheppen, bijvoorbeeld in een bestaand gebouw. Zo’n gebouw is het gemeentehuis aan de Laan.

Eugeen Hoekstra