Column: Schagen ziet bouwvergunningen dalen

Volgens onderzoek van Cobouw zijn in de gemeente Schagen 867 woningen in concrete bouwfase, in Hollands Kroon 316, in Den Helder 688 en op Texel 263. Samen 2.134 woningen. Tel ik de opgaven op van de andere 12 gemeenten in Noord-Holland Noord dan kom ik uit op 10.190 woningen. Best veel, maar dit geeft geen garantie dat die woningen ook echt gebouwd zullen worden. Marktomstandigheden (lees: oplopende huizenprijzen) zijn bepalend voor het koopgedrag van consumenten.

De met tamtam gelanceerde woondeal Noord-Holland Noord haalt zijn doel niet. In 2023 zouden in onze regio 3.800 woningen gerealiseerd worden. Het zijn er bij 2.798 gebleven. Daarmee is slechts 74% van de deal gebouwd. Veel te weinig als je bedenkt dat de wethouders wonen van de vier gemeenten in de Kop van Nood-Holland 7.400 nieuwbouwwoningen tot en met 2030 haalbaar achten. Daar lijkt het niet op.

Vorig jaar zouden over het hele land zo’n 105.000 huizen gerealiseerd worden. Dat is niet gelukt, blijkt uit onderzoek van Cobouw. De productie bleef steken op ongeveer 88.000 huizen, ofwel zo’n 83 procent van het gehoopte totaal.

Maar er zijn ook regio’s waar de targets wel zijn gehaald. Ik noem de regio’s Twente, Achterhoek, Limburg en Zeeland. In deze gebieden is fors meer gebouwd dan was afgesproken. Ook in provincies Friesland en Noord-Brabant verlopen meerdere regionale woondeals volgens planning. Het kan dus wel. Waarom dit niet kan in onze regio is verbazingwekkend.

Peter Boelhouwer (hoogleraar Huisvestingssystemen aan de Technische Universiteit Delft) en Hans Koster (hoogleraar Stedelijke Economie en Vastgoed aan de Vrije Universiteit Amsterdam) zijn niet verbaasd dat de doelstellingen uit de regionale woondeals niet zijn gehaald. “Ik vind het nog meevallen, 15 procent te weinig”, zegt Boelhouwer. “Het is lastig om woningbouw op korte termijn te stimuleren met beleid”, zegt Koster. “Het is moeilijk technisch personeel te vinden, de bouwregelgeving is niet aangepast en het is niet ineens makkelijker om woningen te bouwen.”

Boelhouwer verwacht dat de woningbouwproductie dit jaar verder zal teruglopen. De vertraging tekende zich vorig jaar al af: in 2023 werden er minder bouwvergunningen afgegeven dan het jaar ervoor.

De gemeente Schagen heeft afgelopen jaar voor 342 huizen een bouwvergunning afgegeven. Dat is minder dan in 2022 want toen waren het er 442, blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Noord-Holland kent een hele grote bouwopgave. Het huidige tekort bedraagt ruim 65.000 woningen, en dan gaat de bevolking naar verwachting nog sterk groeien de komende decennia. In 2050 zullen er dan ook te weinig woningen zijn voor te veel inwoners. Om het woningtekort aan te pakken heeft de provincie met minister Hugo de Jonge afgesproken tot 2030 183.600 woningen te bouwen. Momenteel zijn er echter ‘slechts’ een kleine 100.000 woningen in een concrete bouwfase.

Gemeenten bouwen helemaal geen woningen. Dat doen woningcorporaties en projectontwikkelaars. Zij maken de dienst uit of er al dan niet gebouwd zal worden. Gemeenten scheppen de voorwaarden, (locaties, grondprijzen, vergunningen) maar laten de bouw aan de markt over.

Toch is dit niet het hele verhaal. Zo bouwt de gemeente Rijswijk 90 woningen in het middensegment zelf. “Het is geen alledaagse oplossing om als gemeente zelf woningen te ontwikkelen, maar de problemen op de woningmarkt vragen om innovatieve ideeën.” De ontwikkelaar van het project? De gemeente zelf. Purmerend heeft onlangs 118 tijdelijke woningen zelf neergezet.

Met het sluiten van de verzorgingshuizen is er een gat ontstaan tussen thuis en het verpleeghuis. Het wordt steeds duidelijker dat collectieve woonvormen voor een groeiende groep senioren een aantrekkelijk alternatief zijn. Projectontwikkelaars bouwen alleen als ze hiermee een goed rendement kunnen incasseren. Voor dit soort woningen halen ze hun neus op. Zo blijkt het ingewikkeld om gemeenschappelijke ruimtes te financieren.

Eugeen Hoekstra