Column: Subsidie raakt kant nog wal !

Het subsidiebeleid van de gemeente Schagen faalt aan alle kanten. Dit concludeert de Rekenkamercommissie, die onderzoek heeft gedaan naar het subsidiebeleid. Hoofdconclusie is dat het subsidiebeleid sterk verouderd is en dat het subsidieproces ondoelmatig en onrechtmatig verloopt. Dit laatste stuit ook nog eens op bezwaren  van de accountant. 

De kaderstelling vanuit de raad (lees: opdrachtformuleringen) is ook sterk verouderd. Logisch want de doelstellingen van het subsidiebeleid zijn gebaseerd op de Meerjarenvisie 2014-2018. Zo zijn er ook geen duidelijke meetbare normen die het beleid stutten.

De accountant deelt dezelfde bevinding van de Rekenkamercommissie: het hele subsidieproces raakt kant noch wal. Er zijn geen procesbeschrijvingen beschikbaar voor de budgetsubsidies (lees: subsidies voor grote organisaties voor meerdere jaren), maar wel voor de activiteitensubsidies. Dit terwijl het bij budgetsubsidies om grote bedragen gaat.

Chaos troef want niemand kan uitleggen waarom die subsidies worden uitgekeerd en hoe de hoogte van de subsidies wordt bepaald. Volgens de accountantscontrole is er hierdoor sprake van (omvangrijke) formele onrechtmatigheden. De gemeente zet nu stappen, met de aanstelling van een integrale ambtenaar en een verbeterplan, maar deze stappen staan of vallen met een adequate administratie, stelt de commissie.

Kritiek heeft de commissie ook op de monitoring van bereikte resultaten van de verstrekte subsidies. Oftewel zijn de doelen gehaald die beoogd waren met de subsidie. Deze vorm van actieve monitoring wordt gewoonweg niet gedaan. Na december 2017 heeft er geen evaluatie van het beleid en de doeltreffendheid plaatsgevonden. Er is ook geen proces in de gemeente op gang gebracht waarin de evaluatie van het subsidiebeleid periodiek geagendeerd staat.

De subsidiegebruikers zijn overwegend positief over de wijze waarop de gemeente Schagen het subsidiebeleid heeft opgezet en uitvoert. Uit een enquête onder subsidieaanvragers blijkt dat de ‘subsidie-ervaring’ met de gemeente gemiddeld met een 7,5 wordt beoordeeld. Logisch natuurlijk omdat de gemeente de subsidieontvangers geen vragen stelt.

Wel blijken organisaties het vreemd te vinden dat ze niet weten waarop de gemeente toetst. Ook raadsleden die benaderd worden door instellingen geven aan het lastig te vinden om de subsidiecriteria goed uit te leggen. Ten slotte is meegegeven dat subsidieaanvragers een verloop binnen de ambtelijke organisatie bemerken. Dit kan ertoe leiden dat het een organisatie moeite kost om het juiste aanspreekpunt voor de subsidie te vinden.

De Rekenkamercommissie neemt ook de gemeenteraad op de korrel. Die bepaalt de subsidieplafonds, maar bemoeit zich niet met de inhoud van het beleid. Daarbij komt dat de maatschappelijke doelstellingen, die aan de basis staan van het geldende subsidiebeleid, zwaar verouderd zijn.

De raad heeft in de afgelopen jaren echter zelf ook niet actief om deze informatie gevraagd, constateert de commissie. Amper vragen aan het college over het subsidiebeleid: worden de beoogde doelen en effecten van het beleid wel gemonitord? De commissie zegt dat de raad zich weinig proactief heeft opgesteld om de uitvoering van het beleid te controleren om zo nodig het beleid bij te stellen.

De Rekenkamercommissie komt met aanbevelingen die door het college zijn overgenomen. Hoe kan het ook anders na de vernietigende kritiek van de Rekenkamercommissie. Zo moet het college met een plan van aanpak komen waarmee het hele subsidieproces op orde wordt gebracht. Dit geldt vooral voor de hoge budgetsubsidies en het moet een duidelijke procesbeschrijving opstellen over de verdeling van rollen, taken en verantwoordelijkheden.

De vraag is hoe kan het zijn dat deze misère zo lang heeft kunnen voortduren? Let wel, het gaat om veel gemeenschapsgeld. In 2018 2,4 miljoen euro, in 2019 3,4, in 2020 3,6 miljoen, in 2021 4,1 miljoen, in 2022 4,0 miljoen en in 2023 4,4 miljoen euro.

Na december 2017 heeft hier echter geen evaluatie van het beleid en de doeltreffendheid plaatsgevonden. Er is ook geen proces in de gemeente op gang gebracht waarin de evaluatie van het subsidiebeleid periodiek geagendeerd staat. Niemand weet hoeveel geld er is verkwist door onvoldoende controle.

Wat doen die lui op het gemeentehuis eigenlijk? En waarom heeft de raad nooit om een evaluatie gevraagd? De gemeenteraad is het hoogste orgaan van de gemeente, maar ze gedraagt zich er helemaal niet naar.

Eugeen Hoekstra