Column: Schagen kan takenpakket niet aan

De gemeentelijke financiën zijn momenteel onvoldoende om het huidige takenpakket uit te voeren en bemoeilijken ook de ambities van het college op het realiseren van betaalbare woningen, duurzaamheid, maar ook op het openhouden van voorzieningen. Dit zeg ik niet, maar het college dat een belangrijk thema voor zich ziet voor 2024, namelijk ‘betaalbaarheid’ oftewel ‘hebben we het geld er nog wel voor.’

Dit laatste, gelet ook op het huidige takenpakket, de noodzakelijke investeringen, de inflatie, de stijgende renten en de ambities uit het coalitieakkoord. Het meerjarenperspectief voor de begrotingen voor 2026 en 2027 laat geen sluitend saldo zien, zegt het gemeentebestuur.

Conclusie die het college trekt is dat de gemeentelijke financiën momenteel onvoldoende zijn voor het uitvoeren van het huidige takenpakket. Het college denkt aan een ‘knoppenmodel’ waarin financiële effecten van een aantal beleidskeuzes zichtbaar zullen worden gemaakt.

Tegelijkertijd is de gemeentelijke organisatie niet op orde en de transitie om de organisatie toekomstbestendig te maken gaat nog een aantal jaren duren. De directie heeft tal van punten aangewezen in de organisatie. Zo heeft de gemeente weinig grip op grote projecten, is de politieke sturing op dossiers onvoldoende en is het management nog niet uitontwikkeld. Zwak punt is vooral de dienstverlening van de kant van de gemeente.

De afhandeling van 48 klachten vorig jaar, 20% van alle bij de gemeente binnengekomen klachten, heeft langer dan 4 weken geduurd. Dit is een afname van 5% ten opzichte van 2021, maar nog veel te veel. Het is namelijk nog steeds zo dat, als een klacht niet tijdig wordt afgehandeld, dit zal leiden tot extra frustratie en extra contactmomenten met de gemeente.

Het valt op dat er bij de gemeente nog steeds klachten binnenkomen over al afgehandelde klachten. Die slaan op een losliggende stoeptegel of op een lantaarnpaal die het niet doet. Net als in 2021. Uit de reacties van deze klagers blijkt dat de inwoners niet tevreden zijn over het klachtensysteem. Zo meldt het systeem dat er een klacht is afgehandeld, terwijl daar in de praktijk niets van is te zien.

Er staan veel woningbouwprojecten op stapel. Ik noem Noorderlicht (Warmenhuizen/Tuitjenhorn), Schagen Oost, Muggenburg- Zuid en investeringen in sportpark Groenoord en in een nieuwe zwembad. Maar ja, beschikbare middelen zijn beperkt en nog steeds zijn niet alle vacatures ingevuld.

Maar toch, het grootste risico ligt vooral bij de financiering van het bestaande takenpakket. Het college licht toe: “Door de val van het kabinet in juli vindt de behandeling van wetsvoorstellen pas later plaats. Belangrijke beslissingen worden uitgesteld tot het aantreden van een nieuw kabinet. Er komen verkiezingen aan voor de Tweede Kamer.  De uitkomst van de verkiezingen zal bepalend zijn voor de kabinetsformatie en het nieuw te vormen beleid.”

De Omgevingswet treedt per 1 januari 2024 in werking, maar het risico is groot dat dan de ondersteunende applicaties nog niet volledig zijn ingericht bij de invoering van de wet. Het Digitaal Stelsel Omgevingswet heeft nog steeds kuren. Ongeveer de helft van alle publicaties mislukt, grote pdf’s zorgen voor foutmeldingen en het systeem is nog niet stabiel genoeg. Dat blijkt uit een gelekte presentatie van het Kadaster.

De stikstofcrisis zorgt ook voor de gemeente voor problemen. De oplossing hiervoor kan ze niet geven, maar is wel verantwoordelijk om zo goed mogelijk met de situatie om te gaan. Tegelijkertijd waren de gemeentelijke financiën altijd al lastig te voorspellen, maar dat is in de afgelopen jaren nog ingewikkelder geworden. Kortom, niets is zeker. Zelfs niet voor een gemeente als Schagen.

Eugeen Hoekstra