Column: Ravijn dreigt voor gemeente Schagen

De gemeente Schagen stevent af op wat ze noemt het ravijnjaar 2026. Vanaf 2026 wordt een nieuwe financiering systematiek voor gemeenten van kracht. Hierdoor dreigen gemeenten minder geld te krijgen van de Rijksoverheid. Schagen houdt rekening met een negatief saldo van 4 miljoen in 2026 en 6 miljoen in 2027. Komt het nog goed? Er is één troost: alle gemeenten in ons land zitten in hetzelfde schuitje. De gemeenteraad zwijgt in alle talen. 

Eervorige week kwamen die gemeenten bijeen in een congreshal in Groningen op uitnodiging van het bestuur van de Nederlandse Vereniging (VNG). Ondanks een poging van dat bestuur van de VNG om de gemeentelijke bestuurders te weerhouden om desnoods op rampkoers te gaan met het kabinet, zette een meerderheid door: als Rutte IV zijn plan niet van tafel haalt gaan wij taken teruggeven aan het rijk. Dan moet Rutte die taken zelf gaan uitvoeren. ‘Wij stoppen ermee,’ luidt het dreigement. We weten nu dat Rutte IV is gevallen. Dit hoeft de situatie niet minder erg te zijn.

Moet dan maar de Ozb flink omhoog? Met 60% dan maar? De burgers zullen dit niet pikken. De Ozb is in Schagen voor dit jaar al met 9% extra omhoog gegaan Het probleem is dat gemeenten voor meer dan 60 procent hun inkomsten krijgen van de rijksoverheid. De rest moet komen uit inkomsten uit belastingen en heffingen, leges en huren.

Als die 60 procent naar beneden gaat is er geen houden meer aan. Bezuinigen dus en niet zo’n beetje ook. Een onderzoekscommissie onder leiding van Rinnooy Kan weet beter: het is hoogst onwenselijk deze bezuiniging ten koste te laten gaan van de bestedingsruimte waar de gemeenten nu eigen beleidsvrijheid hebben. Oftewel: kabinet, trek je keutel in!

Het verschil draait rond de financieringssystematiek. Nu krijgen gemeenten geld op basis van de rijksbegroting die per jaar verschillend is. De minister van Binnenlandse Zaken, Bruins Slot, noemt deze methode niet van deze tijd. Ze bestudeert wat het dan wel moet zijn. Ze denkt ook aan de optie dat gemeenten meer belastingen mogen gaan innen. Maar wat en hoe, dat zegt ze er niet bij.

En tussendoor kwam ook nog het bericht langs dat de invoering van de vermaledijde Omgevingswet veel duurder uitkomt voor de gemeenten. Dit komt door de inflatie waardoor alles duurder is geworden, namelijk 235 miljoen euro, het eerdere uitstel van de wet kost 332 miljoen, de kosten van de omstreden knikkende Omgevingsdiensten worden nu geraamd op 159 miljoen en de invoering van de wet gaat 343 miljoen euro kosten. De gemeenten moeten deze kosten voorschieten.

Sharon Dijksma, burgemeester van Utrecht, nu ook de nieuwe voorzitter van de VNG, sprak het kabinet aan om gemeenten perspectief te bieden: over geld, maar ook over taken, wetten en regels. Vanaf het podium deed ze ook een beroep op de minister-president Mark Rutte: ‘Bemoei je ermee, kom praten aan tafel. Want dít is gewoon chefsache!’  Onze wethouder Puck de Nijs liet zich ook horen tijdens het congres. Ze deed een oproep aan het kabinet om de bezuiniging van 1 miljard euro op de jeugdzorg te schrappen. Het kabinet hult zich nog steeds in stilzwijgen.

Eugeen Hoekstra