Column: ICT-drama; Schagen moet dokken

Weer een overheidsinstantie die een ICT-mislukking op haar conto kan schrijven. In dit geval is het de GGD de boosdoener die het digitale dossier voor de jeugdgezondheidszorg moest stoppen. Totale schade € 3.923.290,–.  Schagen moet € 248.511,- dokken. GGD-en uit Utrecht en Twente werkten mee aan het dossier. Gemeenten daar krijgen ook een fikse rekening gepresenteerd.

Het digitale kinddossier is een wettelijke taak. De drie GGD-en wilden af van bestaande software en bijkomende kosten en besloten een eigen product te ontwikkelen. Ook met als doel om met de doorverkoop van dit product geld terug te verdienen. Een aanname die niet gebaseerd was op enig marktonderzoek. Waarom een nieuw dossier? Om  consulatiebureaus, huisartsen, ziekenhuizen en jeugdzorginstanties de mogelijkheid te bieden om sneller gegevens van 0- tot 18-jarigen in te kunnen inzien en uit te wisselen.

Maar ook om ouders via het systeem sneller en eenvoudiger online toegang te verschaffen tot medische informatie van hun kroost  en omdat ze makkelijker afspraken kunnen maken. De huidige IT-software die in gebruik is, blijkt sterk verouderd.

In het mislukte project is maar liefst 13 miljoen euro geïnvesteerd.

Terwijl de bewuste GGD-en bezig waren met hun mislukte project namen andere GGD-en in Nederland systemen in gebruik genomen die wél werken. De drie GGD-en gaan nu bij de collega-GGD-en kijken of ze hun systeem kunnen gebruiken. Hadden ze dit maar eerder gedaan! De strop voor GGD Hollands Noorden en zestien gemeenten in Noord-Holland Noord is – ten minste – 3,9 miljoen. De GGD betaalt hiervan een kleine vier ton, de gemeenten draaien op voor de rest.

Zo is het gegaan: de opdracht werd aanbesteed en de keuze viel op een ICT-bedrijf. Begin 2018 werd de overeenkomst getekend en aan het eind van dat jaar was er al sprake van meerkosten waarvoor getekend moest worden. In 2019 volgden er vertragingen en de implementatie werd steeds verder uitgesteld. Eind 2022 besloten de GGD-en om het traject stop te zetten. Het betreffende bedrijf had nog nooit een dergelijk digitaal dossier gemaakt. Hoe kan dit zo gebeuren? Wie is voor dit debacle verantwoordelijk?

Wethouders van vijftien gemeenten in Noord-Holland Noord eisen nu dat een externe, onafhankelijke expert dit najaar met antwoorden op deze brandende vragen op de proppen komt. Die moet de gang van zaken onder de loep nemen. De onderste steen moet boven, zeggen ze terecht. De wethouders willen dat een expert gaat kijken naar het mislukte miljoenenproject en in bijzonder ook naar wie welke rol in het proces heeft vervuld en wie waarvoor verantwoordelijk is geweest.

Ook moet de onderzoeker onder de loep nemen welke afspraken tussen opdrachtgevers en leverancier zijn gemaakt, hoe de communicatie tussen de GGD-en onderling en met dat bedrijf Finalist is verlopen en waardoor strubbelingen zijn ontstaan.

Per GGD zijn drie wethouders aangewezen voor een klankbordgroep, die een vinger aan de pols houdt en tussentijds door de expert kan worden gevraagd om eventueel advies. Gerard Rep (Dijk en Waard), Puck de Nijs (Schagen) en Yannick Nijssingh (Medemblik) zijn hiervoor in Noord-Holland Noord naar voren geschoven.

Alles wijst erop dat deze GGD-en grote fouten hebben gemaakt en met het proces te lang zijn doorgegaan. Zelfs hebben ze de hulp van een rechter ingeroepen om knopen door te hakken. Daar leende hij zich niet voor. Intussen zijn de drie GGD-en aan het vingerwijzen begonnen. De belastingbetaler is de grootste verliezer omdat hij uiteindelijk opdraait voor de kosten van dit drama.

Per 1 januari 2024 wordt de Omgevingswet van kracht die zwaar leunt op een digitaal systeem met landelijke dekking. U begrijpt mijn huiver. Er staat over een jaar een nog veel grotere ramp te wachten. Overheid en ICT is samen een recept voor drama’s en heel veel geldverspilling.

Eugeen Hoekstra