Column: Zet Mark Rutte aan tot racisme?

In 2004 liep een Somalische man in zijn woonplaats Haarlem nietsvermoedend over straat toen hij plotseling werd aangesproken door twee sociaal rechercheurs van de gemeente. Ze vroegen hem allerlei dingen over zijn verblijf en zijn woonsituatie in Nederland. De man weigerde antwoorden te geven. De gemeenteambtenaren waren bezig met een fraude onderzoek. Staatssecretaris Mark Rutte had gemeenten opdracht gegeven om alle Somaliërs die een bijstandsuitkering ontvingen extra te controleren omdat volgens hem de kans op frauderen bij Somaliërs erg hoog was. Haarlem voerde dus beleid van Mark Rutte uit en op basis van de rapportage van de inspecteurs werd de bijstandsuitkering van de Somaliër stopgezet. Hij zou fraude hebben gepleegd en moest nu maar op een houtje gaan bijten.

De Somaliër liet het er echter niet bij zitten en stapte naar de rechter. Die oordeelde dat hier sprake was van rassendiscriminatie en onrechtmatige staandehouding op straat. De rechters vonden tevens dat Haarlem zich schuldig had gemaakt aan onbehoorlijk bestuur. De man had nooit op straat aangesproken mogen worden op basis van zijn uiterlijke kenmerken. Dat was klinkklare etnische profilering. Bovendien had de gemeente bij de bestrijding van fraude geen extra aandacht aan de Somalische bevolkingsgroep mogen geven. Kortom, het was een grove schending van artikel 1 van de Grondwet die discriminatie verbiedt. Er waren geen ‘objectieve en redelijke gronden’ voor de gemeente om van de Grondwet af te wijken. De bijstandsuitkering moest onmiddellijk hervat worden. Kortom, de gemeente Haarlem werd door Rutte aangezet tot rassendiscriminatie en onbehoorlijk bestuur. Rutte’s reactie was dat dan maar de wet veranderd moest worden zodat zulke controles wel mogen. Dat beloofde niet veel goeds voor gekleurde Nederlanders. In 2013 werd Rutte zelfs voorzitter van een ‘ministeriële commissie aanpak fraude’, waarvan de verslagen en notulen als staatsgeheim worden aangemerkt. Men vraagt zich inmiddels af in hoeverre de rapportage van deze commissie heeft geleid tot de ongrondwettige aanpak van fraude door de Belastingdienst. In hoeverre heeft Rutte de Belastingdienst daarbij aangestuurd? Er wordt zelfs gesuggereerd dat Rutte strafrechtelijk te vervolgen zou zijn.

Want een groot aantal etnisch geprofileerde ontvangers van kinderopvangtoeslag werd gediscrimineerd met allerlei verschrikkelijke gevolgen. Dat gebeurde allemaal onder verantwoordelijkheid van de inmiddels tot minister-president gepromoveerde Mark Rutte. Blijkbaar had hij van zijn eerdere miskleun niets geleerd. Wel trad hij even af om onmiddellijk weer door te gaan met regeren. Je kunt je afvragen hoeveel institutioneel racisme er nog steeds in Den Haag aanwezig is. Rutte zal het waarschijnlijk niet bestrijden maar eerder aanmoedigen.

Kortgeleden kwam een politiechef in het nieuws met een opvallende uitspraak. Ze deelde mee dat er in de politieorganisatie veel structureel racisme aanwezig is. Ze wees erop dat dat racisme wijdverbreid is en in veel meer organisaties zit.

Het gaat om structureel institutioneel racisme dat helaas overal in de maatschappij te vinden is. Witte mensen lijken er geen oog voor te hebben en zien het meestal niet. Zo wordt er al heel lang op basisscholen een liedje gezongen dat niet als racistisch werd beschouwd maar dat wel is. Kinderen en leraren stonden er gewoon niet bij stil. Toch is ‘Hanky Panky Shanghai’ een liedje dat niet meer kan. Men wordt er zich langzamerhand van bewust dat het racisme in de samenleving diep is geworteld. Ook bijvoorbeeld het liedje dat we in de kleuterklas zongen over Moriaantje die zo zwart als roet was kan echt niet meer.

Maar omdat het racisme deel is gaan uitmaken van onze cultuur zit het overal. In bedrijven en overheidsorganisaties. Medewerkers zijn zich vaak niet bewust van hun (rassen)discriminatoir gedrag. Maar toch doen ze het, ze worden er soms zelfs toe aangezet. Bijvoorbeeld door Mark Rutte…