Column: Machtsovername door Microsoft?

Microsoft onttrekt zich op grote schaal aan de wet- en regelgeving van Nederland en lapt alle regels aan zijn laars. Al langere tijd graaft en bouwt het bedrijf op koortsachtige wijze op een agrarisch perceel in Middenmeer zonder daar de benodigde vergunningen voor te hebben. Microsoft is illegaal bezig. De vraag roept zich op of zo’n Big Tech bedrijf meer mag dan de gewone burger. Gelden voor Big Tech bedrijven andere regels? Hebben zij privileges in Nederland? Het antwoord is ja. Nederland en vooral Hollands Kroon zetten de deuren wagenwijd open voor grote multinationals ondanks dat dat samengaat met een grote rechtsongelijkheid.

Hoogleraar Reijer Passchier stelt dat ‘we in een situatie terecht zijn gekomen waarbij dankzij de (hyper)globalisering een aantal bedrijven zo machtig is geworden dat het de vraag is of democratisch gekozen wetgevers (parlement en regering) nog in staat zijn om deze bedrijven een halt toe te roepen.’

We leven volgens hem niet meer in een democratie maar deels in een oligarchie (de Big Tech multinationals die gedeeltelijk de baas zijn). Eigenlijk moet de wetgever het laatste woord hebben en daden van zo’n machtige multinational kunnen verbieden, maar is daar helaas niet toe in staat. Nederland is veel te bang dat zo’n multinational kiest voor een land waar nog minder regels zijn, dus vindt er een ‘race to the bottom’ plaats: belastingen voor multinationals worden geminimaliseerd en wetten op maat gemaakt voor deze bedrijven. Kortom, het vestigingsklimaat wordt zo gunstig mogelijk gemaakt voor deze bedrijven. Alles wordt gedaan om ze te ‘pleasen’.

Passchier denkt dat we hard op weg zijn naar een digitaal feodalisme. Wetten en regels gelden in mindere mate voor de Big Tech bedrijven. De wetgever als poortwachter wordt buitenspel gezet en is zijn soevereiniteit aan het verliezen. De publieke, politieke macht komt steeds meer in handen van grote private ondernemingen. We vallen terug in feodale verhoudingen. Onze democratische rechtsstaat wordt daardoor ernstig bedreigd. Bovendien wordt ons leven steeds meer gestructureerd en gestuurd door data, het internet en al die verschillende apps op onze smartphone. We worden voortdurend gemanipuleerd. En vooral in Hollands Kroon lijkt de macht van MIcrosoft zich steeds meer uit te breiden. Er is grote bezorgdheid over de macht van Tech bedrijven zoals Microsoft, die veel te veel invloed hebben op de samenleving en de economie.

In 2005 hield Bill Gates een toespraak waarin hij filosofeerde over ‘the New World of Work’, waarbij het voor ambtenaren mogelijk zou moeten zijn om flexibel te kunnen werken. Hoe, waar en wanneer zouden ze dan zelf kunnen bepalen. Uiteraard zouden zijn producten en -diensten daarbij heel goed van pas komen. Gates had het over een manier van werken dat volledig digitaal, in de zogenaamde ‘Cloud’ zou gaan plaatsvinden en had daarmee een vooruitziende blik.

In 2012 ging de (inmiddels ex-) gemeentesecretaris Arthur Cremers in Hollands Kroon voortvarend aan de slag om samen met Gates’ Microsoft hier het Nieuwe Werken in te voeren, of zoals hij zelf waarschijnlijk zou zeggen, te ‘implementeren’. Cremers schreef er zelfs een boek over (Poleposition) waarin hij heel trots de transformatie van het ambtenarenapparaat beschrijft. Een medewerker van Microsoft zegt hierover: “We like to call Hollands Kroon the world’s first 100 percent cloud municipality.”

Hollands Kroon die als eerste ter wereld volledig in de ‘Cloud’ werkt en daarbij natuurlijk volop gebruik maakt van de producten en diensten van Microsoft. De band tussen Microsoft en het bestuur van Holla de Kroon is in de loop der jaren steeds inniger geworden. Microsoft is kind aan huis in het Kroondomein en lijkt ‘carte blanche’ in de Wieringermeer te hebben. In hoeverre heeft Microsoft de macht overgenomen in Hollands Kroon?