Column: Gaan Boa’s de houtkachels aanpakken?

Mensen die rook en fijnstof van (open)haarden en kachels niet kunnen dulden vanwege hun gezondheid zien een lichtpuntje. Op 1 januari gaat de Europese richtlijn ‘Ecodesign’ in die korte metten moet maken met luchtvervuiling door houtstook in woonbuurten. De wet geldt echter voor nieuwe kachels. De Boa’s moeten achter de houtwalm van bestaande houtkachels aan. 

Ook het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zit niet stil en komt met maatregelen om de overlast te beperken. Begin volgend jaar komt het ministerie met uitkomsten van een onderzoek. De haard en kachel verdwijnen niet, maar wel het stoken van hout of pellets wordt waarschijnlijk aan banden gelegd.

De Nederlandse Haarden- en Kachelbracheorganisatie (NHK) komt met een ’kachel-apk’ om de overlast van houtstook gaan verminderen. Naast zo’n verplichte periodieke keuring dient elk verwarmingstoestel straks na uiterlijk vijftien jaar te worden vervangen. Dat schiet natuurlijk niet op.

Vicevoorzitter Gert Kooij van de kachelbranche benadrukt dat moderne kachels veel uitstoot voorkomen. Voor oudere toestellen wil hij snel over een kachelkeuring praten met het departement en belangenorganisaties als het Longfonds. Hij wijst op Duitsland, waar schoorsteenvegers de status hebben van bijzonder opsporingsambtenaar (boa). „Zij kunnen een ondeugdelijke verwarmingsinstallatie afkeuren.”

Het Longfonds controleert gemeenten op hun beleid over houtrook. Zo benaderde ze de gemeente Alkmaar die reageerde met de opmerking dat “Helaas levert houtrook soms ook overlast en extra milieuvervuiling op.” Commentaar Stichting Luchtfonds: Het woordje ‘soms’ is misplaatst. Emissievrije stook bestaat niet, terwijl er voor houtrook volgens wetenschappers geen risicoloze ondergrens voor de gezondheid is. In casu: houtrook levert áltijd overlast op in de vorm van gezondheidsschade.

Dezelfde vraag stelde het fonds aan de gemeente Den Helder. Deze antwoordt dat je met een bewijs moet komen dat de overlast reëel is. Het Longfonds vindt deze reactie vreemd: overlast in de vorm van verspreiding van roet, rook en walm is conform Bouwbesluit 7.22 simpelweg verboden.

Op mijn vraag over dit onderwerp antwoordt de gemeente Schagen dat de Omgevingsdienst metingen doet en laat zien dat de  luchtkwaliteit in de gemeente Schagen goed is. Daarom is hier geen noodzaak tot snelle maatregelen.

Toch is de overlast aan de orde geweest bij de burgergesprekken over de Omgevingsvisie. Schagen zou kunnen beslissen om in het omgevingsplan regels op te nemen over het gebruik van houtkachels. Zodat er minder schadelijke rook in de omgeving terechtkomt.

Ook kan de gemeente lokale omgevingswaarden opstellen voor de luchtkwaliteit. Uitgangspunten in de omgevingsvisie kunnen bijvoorbeeld zijn: 1.overlast houtstook beperken en 2. ontmoedigen van houtkachels in nieuwe woningen. Ook als de omgevingsvisie geen specifieke ambitie voor houtstook bevat, kan de gemeente maatregelen in een programma of het omgevingsplan opnemen.

De gemeente Schagen overweegt om zich aan te sluiten bij het Schone Lucht Akkoord, maar zegt ook het Rijksbeleid te willen volgen. Ecodesign stimuleert niet om bestaande stookinrichtingen te vervangen of te verbeteren. Dit betekent dat de impasse nog wel even voortduurt. De Boa’s in Schagen hoeven niet in actie te komen.

Eugeen Hoekstra