Column: van groot naar beter ook in Schagen?

Niet plompverloren meer huizen bouwen als antwoord op de woningnood, maar ouderen laten verkassen naar leuke hofjes, zorgwoningen en appartementen, waardoor veel eengezinswoningen vrijkomen. Moedig die ouderen aan om door te stromen. Maak er een speerpunt van met de slogan ‘van groot naar beter.’

Dit zei Floris Alkemade, architect en stedenbouwkundig ontwerper in het tv-programma Zomergasten. Reken eens uit hoeveel woningen er beschikbaar komen als je op deze toer gaat. Hij heeft een goed punt te pakken

Schagen ziet haar bevolking flink vergrijzen. Ruim 11 procent is nu al 65-plus. Veel senioren wonen in ruime eengezinswoningen. Maar een drang om te verhuizen is er niet, terwijl dit juist moet gebeuren om de doorstroming op de woningmarkt goed op gang te brengen. Van de 20.481 woningen die de gemeente telt zijn 2.833 hoek- en kopwoningen en maar liefst 6.479 tussenwoningen. Je kunt deze woningen allemaal scharen onder eengezinswoningen. Hoe wonen onze senioren in Schagen?

Het antwoord: eenpersoonshuishoudens met pensioen wonen in 1.311 koopwoningen, 1.243 in corporatiewoningen en 229 in particuliere huurwoning en 158 onbekend. Totaal: 2.941 woningen. Je hebt natuurlijk ook gepensioneerde koppels. Hoe wonen zij? 2.684 in een koopwoning, 656 in een corporatiewoning, 182 in particuliere huurwoning en 135 onbekend. Totaal: 3.657 woningen. We spreken dus over een aantal van 6.598 huizen dat bewoond wordt door senioren.

De verhuisneiging onder ouderen is niet groot. Dit wordt anders als ze weten dat ze geholpen worden. Ontzorgen wordt dit ook wel genoemd. Het arsenaal ‘wensverhuizers onder senioren’ kan hierdoor best groter zijn dan verwacht.

Gelukkig zijn er namens de stichting Wonen Plus Welzijn woningadviseurs actief om senioren bij te staan bij het vinden van een geschikte woning. Vaak kan woningruil een oplossing bieden. Wat helpt is het aanbieden van begeleiding, het vergoeden van de verhuizing en het werken met prijsprikkels.

Van senioren wordt verwacht dat ze zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Niet elke woning maakt dit mogelijk. Het is van belang dat ze kunnen verhuizen naar een woning waar dit wel kan. Verpleeghuizen melden dat ze tegen de grenzen van hun capaciteit aanlopen. Verpleeg(huis)zorg verplaatst zich naar de mensen thuis. Maar zijn de woningen wel berekend op deze ontwikkeling? Velen niet.

Er zijn woningcorporaties die een ‘Voorrang op een kleinere woning’ regeling hebben. Met de regeling kunnen huurders met een doorstroomindicatie op zak, versneld doorstromen naar een kleinere woning. De bedoeling is dat er een woning wordt achtergelaten van minimaal 70 m2 met vier of meer kamers. Ook moet het zo zijn dat de nieuwe woning maximaal 60 m2 of een seniorenwoning is, en het huishouden uit maximaal drie personen bestaat. De corporatie zorgt ervoor dat de netto huur van de nieuwe woning niet hoger is dan de netto huur van de oude woning.

Zover ik weet kent Wooncompagnie deze regeling niet. Waarom niet? Wel is er de regeling ‘Huurders krijgen voorrang bij verkoop van huurwoningen.’ Maar daar zit niemand op te wachten. Ouderen met een koopwoning en afgeloste hypotheek vinden wel een oplossing. Het gaat vooral om de mensen die de middelen niet hebben om hun levensbepalende woonwens te kunnen realiseren.

Wat moet er gebeuren? Er zijn een paar dingen van belang: bouw uitsluitend levensloopbestendige woningen die ook geschikt zijn voor ouderen, selecteer bestaande woningen op dezelfde geschiktheid, laat aanpassingen uitvoeren om die woningen geschikt maken, geef doorstromers een doorstroomindicatie naar een kleinere woning en richt een database in met data over bestaande geschikte woningen, over woningen die eenvoudig geschikt kunnen worden gemaakt, nieuwbouwplannen en meldingen van mensen die willen doorstromen.

Eugeen Hoekstra