Column: NRC pakt weer uit over Wieringermeer

De NRC pakt weer uit met een groot artikel over de Wieringermeer. Volgens de krant is Microsoft begonnen met de bouw van een nieuw datacenter zonder dat de benodigde vergunningen in orde zijn. De krant pakte al eerder uit met een groot artikel over de komst van goedkope energieslurpende datacenters in een landschap dat door windturbines er niet fraaier en leefbaarder op is geworden. Door het artikel werd de Wieringermeer, en in het bijzonder de gemeente Hollands Kroon, landelijk nieuws en dit zeker niet in positieve zin.

De krant meldt dat kritische raadsleden vinden dat het college zich moet bezinnen op de komst van nog meer datacenters naar de Wieringermeerpolder, vanwege het grote beslag op schaarse grond en groene energie. Maar volgens het gemeentebestuur zijn de nieuwe datacenters niet meer dan projecten waarmee de raad al heeft ingestemd.

Ook weet de krant te melden dat raadsleden zich overvallen voelen door de komst van weer een datacenter. Maakt deze nog wel deel uit van de zogeheten ‘lopende afspraken?’ Het gaat om vijf nieuwe, grote datacenters, aan beide zijden van de snelweg A7.

Over de vergunningen ‘die nog steeds niet zijn verstrekt’, meldt de krant dat de gemeente voornemens is die op korte termijn te verstrekken. Dat is erg vreemd want een ondernemer of burger moet ook netjes wachten op de vergunning voordat hij of zij mag beginnen met bouwen. Maar is het wel juist dat de gemeente de vergunning verstrekt? Uit onderzoek door NRC blijkt dat vergunningen voor zware industriële complexen zoals datacenters afgegeven worden door de provincie. Niet door een gemeente.

De vraag welke overheid als ‘bevoegd gezag’ over de datacenters mag beslissen komt van landbouworganisatie LTO. Volgens LTO onderschat de gemeente de verregaande, landelijke consequenties van nieuwe datacenters. Die souperen alle lokaal opgewekte groene stroom op en ze drijven de prijs van landbouwgrond op, aldus de boerenorganisatie.

Ook heeft de gemeente volgens LTO een te grote broek aangetrokken in de vergunningverlening. De kwestie is wie er gaat over de zware noodaggregaten bij het Microsoft-datacenter. Volgens LTO is dat de provincie. Een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderschrijft deze lezing.

Hollands Kroon zegt dat de gemeente zelf beslist over datacenters op haar grondgebied, omdat de „noodstroomaggregaten alleen in een noodscenario in werking treden en het Nederlandse energienet zeer betrouwbaar is”. Microsoft zegt dat de gemeente „altijd het bevoegd gezag is geweest” voor de vergunningen. Mocht LTO gelijk krijgen, dan moet het vergunningstraject opnieuw worden doorlopen, wat grote vertraging kan opleveren.

De krant heeft gesproken met Henk Geerligs, vicevoorzitter van de lokale afdeling van brancheorganisatie LTO. Volgens hem gaat de provincie over milieuvergunningen voor zware industriële complexen. Volgens de krant draait de verwarring om de status van de noodaggregaten – grote dieselinstallaties die zorgen dat de servers bij stroomuitval blijven draaien. Die aggregaten zijn zo zwaar, dat het datacenter volgens LTO een ‘IPPC-installatie’ is, waarvoor de provincie verantwoordelijk is. Een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Milieu zegt tegen NRC dat noodaggregaten wél meetellen.

De gemeente zegt dat wat in het NRC artikel staat niet klopt. “Microsoft is niet gestart met de bouw van een nieuw datacenter. Deze locatie, genaamd ‘Het Venster’, wordt bouwrijp gemaakt. Daarvoor is een ketenpark geplaatst en heeft Agriport BV de waterberging uitgebreid (aan de A7 zijde). Het ketenpark zijn de bouwketen en de bijbehorende parkeerplaatsen. Dit is vergunningsvrij als het in de onmiddellijke nabijheid van het terrein waarop die activiteit of werkzaamheid wordt uitgevoerd wordt geplaatst.”

Door de aandacht van landelijke media (Zondag met Lubach, de Hofbar) is de sfeer in Den Haag omgeslagen. Half oktober nam de Tweede Kamer opeens een motie aan van Beckerman en Agnes Mulder (CDA), waarin een onderzoek werd gelast naar het stroomgebruik van bestaande en nieuw geplande datacenters.

Zo’n landelijk overzicht bestaat nu niet, ondanks het enorme elektriciteitsgebruik van de Amerikaanse internetgiganten, die hier hun clouddiensten en sites laten draaien. Over tien jaar zullen die alleen al in de Wieringermeerpolder naar verwachting 3,5 terawattuur per jaar verbruiken, bijna 3 procent van het huidige verbruik van heel Nederland, volgens berekening van onderzoeksbureau CE Delft.

De krant komt ook terug op de restwarmte waarmee de gemeenteraad lekker werd gemaakt. Van die warmte zouden glastuinbedrijven in de buurt kunnen profiteren. Die belofte heeft raadsleden over de streep getrokken. Sommigen voelen zich beetgenomen. Inmiddels hebben zich twee kritische gemeenteraadsleden van de coalitiefracties recent afgesplitst en wankelt het college.

Eugeen Hoekstra