Werk aan de winkel voor GroenLinks

HIPPOLYTUSHOEF – GroenLinks Hollands Kroon is een oppositiepartij die een duidelijk andere koers wil varen dan de huidige van de coalitie tussen SHK, VVD en CDA. En vooral het met voeten treden van het dualisme tussen raad en college is deze partij een doorn in het oog. Verslaggever Kees Zwaan spreekt drie GroenLinksers aan de keukentafel van fractievoorzitter Lilian Peters. 

“Wij gaan niet over algemene regels”, zegt Peters. “Wij beperken ons tot onze cirkel van invloed”. Net als Lambert Riteco die onlangs verklaarde dat GroenLinks Schagen een lokale partij is benadrukt GroenLinks Hollands Kroon ook een lokale partij te zijn. 

“Als het bijvoorbeeld over datacenters en vestigingsvoorwaarden gaat en het onze leefomgeving betreft zitten wij aan tafel om mee te praten”, licht Peters toe. Het zit al in de naam: GroenLinks heeft groene principes en vraagt zich daarom af in hoeverre economische groei samen kan gaan met groen. “Wij hebben een groene ideologie die zich kenmerkt door duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid”, zegt Jan Eichhorn.

De huidige economie laat een tweedeling zien in ‘winners’ en ‘losers’. “We zijn zodanig verslaafd aan het geld dat rijke mensen als succesvolle winnaars worden gezien en mensen die door  omstandigheden niet het onderste uit de kan hebben kunnen halen de wedstrijd hebben verloren. In de huidige maatschappij lijkt armoede gezien te worden als ‘het resultaat van ‘eigen schuld’. Men heeft in die visie niet genoeg z’n best gedaan of is te lui geweest”. 

“Mensen met een beroep als bouwvakker of metselaar worden zwaar ondergewaardeerd in onze maatschappij”, zegt Eichhorn. “Dat zit in onze maatschappij ingebakken”. Peters: “Mijn partner werkt in de bouw en krijgt vaak van anderen te horen: ja, die moeten er ook zijn”. Zelf heeft zij een academische opleiding en kreeg wel eens een opmerking als: “O, ben jij zo’n downdater?”

“Ik heb personen in huis gehad die menen dat je pas succesvol bent als je een dikke bankrekening en een Jaguar hebt”, zegt Peters op verwijtende toon. De meeste mensen hebben in hun opvoeding meegekregen dat veel geld, bezit en een hoge opleiding je status verhogen en zaken zijn die de moeite waard zijn om koste wat kost na te streven.

“Als Duurzame Ontwikkelingsdoelen leidend voor je zijn ga je heel anders naar je omgeving kijken”,  meent Peters. Zij voelt zich waardegedreven. Bij iedere persoonlijkheidstest komt ze als zodanig uit de bus. “Ze vinden me altijd heel eng in bedrijven want ik ga niet voor economisch gewin. Ik ben niet gehoorzaam en ben daarom een managementprobleem”. In het bedrijfsleven liep ze daar steeds weer tegen aan. Bij ‘Ontwikkelingssamenwerking’ voelde ze zich echter als een vis in het water omdat daar volgens haar iedereen waardegedreven is. Peters voelt zich totaal niet thuis in hiërarchische organisaties die uitsluitend op financieel resultaat gericht zijn.

Is de gemeente Hollands Kroon hiërarchisch? “De ambtelijke organisatie is ‘op papier’ heel plat, maar of dat in de praktijk ook zo is valt te betwijfelen. Binnen de organisatie gebeurt van alles waar je geen zicht op hebt”, zegt Peters. “Wij mogen de ambtenaren niet rechtstreeks benaderen”, zegt Eichhorn. “Dat heeft te maken met een verkeerde uitleg van het dualisme”.

Het bestuur lijkt volgens Peters en Eichhorn onder dualisme de verhouding gemeenteraad versus de ambtelijke organisatie te verstaan, terwijl in de politicologie dualisme wordt gedefinieerd als de verhouding gemeenteraad versus college. In de praktijk zie je daardoor dat de raad op flinke ‘afstand’ wordt gezet bij het ontwikkelen van beleid. 

“De leden van het college lijken een soort superambtenaren geworden”, zegt Peters. “Bovendien worden de coalitiepartijen innig betrokken bij overleggen. De coalitie en het college houden zelfs heidagen, waarbij ze urenlang allerlei onderwerpen voorbespreken. Daarnaast zitten de wethouders van coalitiepartijen vaak bij de fractievergaderingen en schenden ze daarmee het principe van dualisme”.

De raad is een wetgevend, controlerend orgaan en zou de baas van het college moeten zijn. Het college voert uit wat de raad besluit. Vervolgens zou de raad er op toe moeten zien of het college dat wel goed doet. Door de innige samenwerking  tussen coalitie en college wordt het de raad erg moeilijk gemaakt en in ieder geval een deel ervan buiten spel gezet, vinden Peters en Eichhorn. Die kritiek is eerder geuit door Wim Hermans (medeoprichter SHK) en Rob Ravensteijn (medeoprichter LADA). 

Tot 2002 waren wethouders lid van de raad en mochten derhalve ook hun stem uitbrengen en aanwezig zijn bij fractievergaderingen. Sindsdien heeft het dualistische principe kracht van wet. De kern van die wet is een scheiding in samenstelling en bevoegdheden van de gemeenteraad en het college. Dat impliceert een gescheiden functioneren, waaraan de coalitie en het college van Hollands Kroon zich volgens GroenLinks niet houden.

(Foto: v.l.n.r. Jan Eichhorn, Jaap Wierdsma en Lilian Peters)