Voelt u zich al gelukkig?

Ons gemeentebestuur wil dat de inwoners gelukkig zijn. Ja, het is menens, schrijven ze in hun  inleiding op de begroting 2017. We willen dat onze inwoners gelukkig zijn. En als we daaraan kunnen bijdragen gaan we dit regelen. Nee, ho, ho, niet als hol begrip, maar met serieuze beloftes en concrete plannen. Het gaat onze bestuurders om ons geluk en minder om de vulling van de gemeentekas. Ik zie u grijnzen en hopen op een flinke reductie op de OZB-aanslag want u redeneert dat geluk altijd komt met bakken geld.

Natuurlijk kan een gemeente niet sturen op geluk. Ze kan hoogstens bijdragen aan het geluksgevoel van haar inwoners. Maar belangrijker is nog de vraag wat je moet verstaan onder geluk. We denken meteen aan het Bruto Nationaal Geluk dat het bergstaatje Bhutan heeft uitgevonden, maar dat dit een op een over te nemen is lijkt onmogelijk omdat we nu eenmaal leven in een westers land met andere vragen en wensen.

Maar goed, ook hier streven wij naar een beetje geluk naast belangrijke andere waarden zoals zelfbeschikking, vrijheid, naastenliefde en rechtvaardigheid. Ook geluk is zo’n hogere waarde en dekt voor veel mensen in meer of mindere mate de lading van deze kernwaarden in het leven.

Geluk wordt genoemd als een belangrijk verbindend element: je voelt je op je best als je mensen om je heen hebt die je waarderen en met wie je iets wilt doen of bereiken.  Hoe dan ook, mensen willen het gevoel hebben ergens bij te horen. Maar hoe zien we de taak van de gemeente hierbij?

De gemeente is nou niet het adres waaraan je meteen denkt als je het hebt over geluk. Integendeel, veel mensen hebben het gevoel dat de gemeente heel veel mensen in de steek heeft gelaten. Dat zei de gemeente ook: we trekken ons terug uit de samenleving. Wie ziek is of gebrekkig krijgt geen hulp meer. De hoogste bestuursrechter moest er aan te pas komen om de gemeente Schagen tot de orde te roepen. Dat nare gevoel, dat je het niet waard bent om geholpen te worden door de gemeente, ben je niet snel kwijt.

Wat is geluk? Ik las ergens: “hoe tevreden bent u op dit moment, over het geheel genomen, met uw leven?” Dat is een terechte vraag. In de file voelen mensen zich minder gelukkig dan wanneer ze thuis gezellig aan de maaltijd zitten. Maar hun levenstevredenheid blijft gelijk. Gevoelens veranderen regelmatig.

Levenstevredenheid meet iets dat ‘dieper’ is en langer duurt dan stemming. Maar wat kan de gemeente te betekenen hebben voor het geluk van haar inwoners?  Als je geluk verbindt met termen als gezondheid, sociaal vertrouwen, veiligheid, gezelligheid en duurzaamheid, zou je het geluk bij benadering kunnen meten door mensen te vragen aan deze waarden een cijfer te geven.

Van het ‘meten van geluk’ kunnen we allemaal profiteren. Als we immers weten wat ons gelukkig maakt, kunnen we daar het beleid op aanpassen. Maar alle ‘objectieve’ metingen ten spijt: als je puppy wordt aangereden, je baas je ontslaat of je lievelingsoom overlijdt, ben je nog steeds gewoon diep ongelukkig, hoe goed de objectieve omstandigheden misschien ook zijn.

Eugeen Hoekstra