Senioren vallen bij bosjes

Sinds verzorgingshuizen worden gesloten stijgt het aantal valincidenten bij ouderen. In het verzorgingshuis wordt gelet op valrisico’s en wordt er wat aan gedaan. In bestaande woningen gebeurt dit niet. Er zijn geen inspecteurs die de veiligheid beoordelen van bestaande woningen waar ouderen hun leven lang moeten blijven wonen. Goedwillende vrijwilligers proberen aan dit probleem wat te doen maar dat blijkt een doekje voor het bloeden te zijn.

Je zou verwachten dat gemeenten die inspecties gaan uitvoeren sinds het beleid is dat ouderen zo lang mogelijk in hun eigen huis blijven wonen.  Maar dit gebeurt niet,  waarschijnlijk omdat gemeenten er geen geld mee besparen. De besparingen vallen hoofdzakelijk ten deel aan de ziektekostenverzekeraars. Door de aanpassingen vallen ouderen minder en dus komen ze minder vaak in het ziekenhuis te liggen. Ik hoor u zeggen: mijn gemeente geeft voorlichting over valpreventie, dus waar heeft u het over? Het klopt wat u zegt: ouderen kunnen zich opgeven voor een cursus valpreventie en er is een checklijst om vast te stellen of uw woning valrisico’s kent, maar daarmee is de woning nog niet aangepast.

Voorzorg om nare dingen te voorkomen staat niet in de vocabulaire van de gemeente.  Kijk naar de mantelzorgwoning. Deze kan er pas komen als er een zorgindicatie is gegeven voor de aanstaande bewoners. Valpreventie schept geen indicatiegrond en blijft bij de gemeente veelal beperkt tot de aanrader een valpreventiecursus te gaan volgen omdat vallen toch vooral een persoonlijk probleem is.   

In 2015 overleden elke dag negen 65-plussers aan de gevolgen van een val en elke vijf minuten kwam een oudere op de SEH-afdeling na een val in of rondom het huis. Het aantal SEH-bezoeken van 65-plussers als gevolg van valongevallen is gestegen ten opzichte van de voorgaande jaren naar 97.400 in 2015. We zien vooral een stijging in SEH-bezoeken na een val bij thuiswonende ouderen vanaf 70 jaar.

Vroeger waren er in sommige gemeenten consultatiebureaus voor ouderen. Zij werden regelmatig opgeroepen en gezien. Dit laatste is erg belangrijk. Er kon meteen worden ingegrepen. Maar die bureaus zijn verdwenen en daar is niets voor teruggekomen. Bouwtoezicht controleert echt niet uit voorzorg hoe het zit met de valrisico’s in  bestaande woningen.  Wel de brandveiligheid, niet de valveiligheid. Er is geen wet die dit verplicht.   

Het gonst tegenwoordig van de cursussen valpreventie maar wie het meeste voordeel hiervan genieten zijn de organisaties die er veel geld aan verdienen. Maar weinig ouderen worden bereikt. Vaak ook omdat ze zelf niet hun eigen valrisico weten te taxeren en er ook niet om vragen. En hoeveel ouderen slaan niet een huisbezoek af van een seniorenconsulent?

Het is vrijblijvendheid wat de klok slaat. Een belangrijke oorzaak is de uitvoeringsbekostiging ervan. Diegene die de kosten maakt ontvangt bijvoorbeeld lang niet altijd de baten. Als de gemeente financieel niet wijzer wordt van valpreventie zal ze niet gauw in de benen komen. Dan blijft het druk op de eerste hulppoli.

Eugeen Hoekstra