Proletarisch winkelen gevolg van graaiflatie

Supermarkten willen zo veel mogelijk winst maken en vonden in de zelfscan een mogelijkheid om te bezuinigen door minder personeel aan te nemen. Door minder caissières aan te nemen blijft er meer geld over in de kassa’s, zullen we maar zeggen. Maar nu blijken de inkomsten  onder druk te staan omdat veel producten niet worden afgerekend. Klanten worden nu wel regelmatig gecontroleerd op ‘diefstal’. Iedere klant wordt gezien als potentiële dief. Het is vrij vervelend als je vaak wordt gecontroleerd en constant in de gaten wordt gehouden. Er ontstaan soms felle discussies in het zelfscan hoekje. Jumbo schijnt je te trakteren op een pak stroopwafels als je kunt aantonen vier keer te zijn gecontroleerd. Om de pijn wat te verzachten.

Die controles zijn blijkbaar nodig maar vereisen wel personeel dat is opgewassen tegen een scheldpartij van een betrapte klant. Of een agressieve reactie van een klant met een kort lontje. Het lijkt me niet aantrekkelijk om als een soort van politieagent in een supermarkt te fungeren. Daar ga je toch niet voor in een supermarkt werken? Moet je als zestienjarige achter een klant aanrennen die niet alle producten heeft afgerekend? Dat lijkt me toch te veel gevraagd. Dat kun je ze echt niet aandoen.

In Utrecht is Aldi gestart met een experiment. Op een drukke plek in het centrum kun je een Aldi winkel binnenlopen, boodschappen in je winkelwagentje doen en vervolgens zo de winkel uitlopen. Alles verloopt automatisch. Ook de betaling. Eerst moet je wel een speciale Aldi-app op je telefoon installeren en linken aan je creditcard. Je zou zeggen makkelijk en aantrekkelijk om zo je boodschappen te doen, maar er komt bijna niemand in de winkel. De doorsnee-Nederlander heeft namelijk geen creditcard. Maar toch zal het waarschijnlijk binnen afzienbare tijd ingevoerd worden in veel supermarkten. Want het fysieke geld wordt op termijn afgeschaft. Dan moet je wel afrekenen met een betaalpas die gekoppeld is aan je bankrekening.

Waarom wordt er eigenlijk zoveel gestolen via de zelfscan? Men wijt het fenomeen voornamelijk aan de wel zeer hoge prijzen die de supermarkten tegenwoordig voor doodgewone boodschappen rekenen. Sommigen kunnen de eerste levensbehoeften echt niet meer betalen en zoeken hun toevlucht tot proletarisch winkelen. Mensen zonder geld moeten toch ook eten? In een welvarend land als Nederland hoeft niemand een lege maag te hebben. En toch zijn ze er. Hongerige mensen. Sinds Rutte aan het bewind is schieten de voedselbanken als paddenstoelen uit de grond. Ieder jaar zijn weer meer mensen aangewezen op de Voedselbank. Dit jaar zijn dat er al 120.000. Ook het aantal armen is erg hoog. Volgens de laatste cijfers zijn dat er bijna een miljoen, waarvan meer dan 200.000 kinderen op een houtje moeten bijten.

Je kunt je afvragen of de aandeelhouders van supermarkten gewetenloze graaiers zijn die over de ruggen van arme consumenten in zware tijden hun bankrekeningen spekken. Er is zelfs een nieuw woord voor ontstaan: graaiflatie. Maar ook wat minder in de verpakking doen en voor dezelfde prijs verkopen lijkt een slinkse methode te zijn om meer winst te genereren: krimpflatie. Zelf ontdek ik af en toe dat de kwaliteit van een product achteruit is gehold doordat er andere ingrediënten worden gebruikt. Zo is bijvoorbeeld de koffie bij de Hema niet meer te drinken en zijn de rozijnen en noten bijna uit de muesli verdwenen. Maar de prijs is hetzelfde gebleven of zelfs hoger. Er gaan nu zelfs stemmen op dat de overheid de supermarkten zou moeten aanpakken.

Er lijkt een oorzakelijk verband te zijn tussen het niet scannen van veel te dure boodschappen en armoede. Bisschop Muskens verklaarde in 1996 dat een arme een brood uit de winkel mag pakken zonder te betalen als hij zo arm is dat hij van de honger zou kunnen doodgaan. Hij vond dat de instandhouding van het leven belangrijker is dan het naleven van de wet. Proletarisch winkelen is gewoon een gevolg van graaiflatie…