Onderwaterzetting Wieringermeer 75 jaar geleden

Het is precies 75 jaar geleden dat er zich een ramp voltrok in de Noordkop. Een gebeurtenis die veel leed veroorzaakte bij de Wieringermeerders. De Duitsers brachten namelijk op 17 april 1945 zo’n 1000 kilo springstof tot ontploffing in de dijk die de Wieringermeer van het IJsselmeer scheidt. De door de Duitse generaal Blaskowitz gegeven opdracht veroorzaakte ondiepe, lange gaten in de dijk. 

Het water sijpelde aanvankelijk langzaam de Wieringermeer in. Het verhaal gaat dat de aanwezige Duitsers het stroompje zelfs een handje hielpen door de geul met scheppen te verdiepen. Korte tijd later stroomde het IJsselmeerwater met geweld de polder in. Wieringermeer werd door onze Oosterburen aan het water teruggegeven.

Enkele uren van tevoren was de burgemeester door de Duitsers ingelicht over wat er stond te gebeuren, zodat hij de evacuatie van de 7000 bewoners in gang kon zetten. Boeren met volgeladen karren vertrokken naar elders. Een stroom van evacués kwam op gang om een veilig heenkomen te zoeken. Ook ‘de Terp’ in Wieringerwerf werd gebruikt als vluchtplaats. Niemand verdronk door de onderwaterzetting. Ook het meeste vee werd gered. De Duitsers controleerden alle vluchtelingen en slaagden erin verzetsman A.C. de Graaf op te pakken, die ze even later vermoordden.

Direct na de terugtrekking van de bezetter, enkele weken later, werden plannen gemaakt om het water weer weg te krijgen. Snel begon men met het herstellen van de dijk. Om de dijkgaten heen legde men een nieuw dijkje aan, waar men al op 21 juni 1945 mee begon. In minder dan 6 weken was het werk klaar en kon het terugpompen van het water in het IJsselmeer beginnen. Vanaf 9 augustus draaiden de gemalen Leemans en Lely op volle sterkte, daarbij geholpen door 6 Werkspoorpompen en 5 krachtige pompen die door de Amerikanen ter beschikking werden gesteld. Een constante stroom van water over de dijk zorgde ervoor dat 124 dagen later de polder weer droog viel…

Kees Zwaan

(Foto 1: Vluchtelingen op de Terp in Wieringerwerf – Regionaal Archief Alkmaar)

(Foto 2: Boerderij in het water – Regionaal Archief Alkmaar)