Ketterij

Er zijn kerken die menen te moeten bijdragen aan de verwezenlijking van de participatiemaatschappij. Maar het is de grootste ketterij om te denken dat mensen vooral zichzelf moeten zien te redden. Er zit namelijk een andere kant aan dit verhaal. In ons eigen levenslange gevecht om maar zo goed mogelijk voor de dag te komen en zo lang mogelijk niemand tot last te zijn of nodig te hebben, kunnen wij anderen degraderen tot stakkers of zielenpoten

Het is kennelijk het grootste compliment dat je aan iemand kan geven dat hij of zij zich zo goed zelf kan redden. Op die individualistische denktrant lopen mensen dikwijls stuk. Ze gaan hulp uit de weg, vragen er ook niet om, omdat ze niet te kennen willen geven dat ze het zelf niet redden. Mensen worden erop aangekeken dat ze om hulp vragen. Dit versterkt het schaamgevoel, doet de vraagverlegenheid toenemen omdat men niemand tot last wil zijn.

Schaamte is de voedingsbron van de vraagverlegenheid die we vooral zien onder ouderen. Het leidt ertoe dat ze krampachtig proberen niemand tot last te zijn, zeker de kinderen niet. Met alle negatieve gevolgen van dien: verborgen armoede, vereenzaming, verwaarlozing, geestelijke terugval.

Wie om hulp vraagt toont geen karakter. Het is toch idioot om te stellen dat ouderen volkomen verantwoordelijk zijn voor hun ouderdom. Dat werklozen verantwoordelijk zijn voor de werkgelegenheid en dat gediscrimineerden het probleem van het racisme moeten zien op te lossen.

Het verheerlijken van het eigen kunnen zet mensen, die het niet lukt om op eigen kracht zaken te regelen, verder op achterstand. Zij hebben het gevoel dat zij steeds meer moeten bewijzen dat zij iets echt niet kunnen. Om dit gevoel te ontlopen gedragen zij zich overmoedig en zeggen dat het nog prima gaat met ze.

Het is stuitend om te zien hoe de gemeente Schagen alleenwonende mensen op hoge leeftijd de stuipen op het lijf jaagt door ze botweg te zeggen dat ze de zorg die zij hebben niet nodig is en dat als ze vinden dat zij die zorg wel nodig vinden, dat ze die maar zelf moeten betalen. De gemeente neemt het risico op de koop toe dat er hoogbejaarden zullen zijn die zonder zorg komen te zitten met alle gevolgen voor de gezondheid en de veiligheid van deze kwetsbare groep burgers.

Het is toch opvallend dat je steeds meer hoort dat ouderen hun leven voltooid vinden en dood willen. Dat euthanasie het antwoord wordt op de genoemde angst van ouderen anderen tot last te zijn. Mij maak je niet wijs dat dit niet te maken heeft met het overheidsbeleid van tegenwoordig.

De zelfredzaamheidsmanie wakkert het egoïsme aan. Mensen worden teruggeworpen op zichzelf en moeten alle zeilen bijzetten om overeind te blijven. Aan anderen komen ze niet toe. Sterker nog, willen het ook niet. Leven is overleven geworden.

Elke aanslag op hun manier van overleven zien ze als bedreiging: vluchtelingen zien ze liever gaan dan komen. Het verzet tegen hun komst heeft te maken met de overheid die alles wat van waarde was voor de samenleving heeft weggesaneerd. Het ‘u zoekt het zelf maar uit’ keert als een boemerang terug bij de overheid.  

Eugeen Hoekstra