Het stikstofprobleem is net zo erg als het CO2

Naar een meer energie-neutrale gemeente Schagen. Zo luidt de duurzaamheidsagenda van de gemeente Schagen. Hieraan is gekoppeld een uitvoeringsprogramma voor 2018 met een begroting van 261 duizend euro. Dat is € 5,60 per inwoner. Geen bedrag om van je stoel te vallen. De gemeenteraad had zelfs drie ton gereserveerd maar het college houdt het bij een lager bedrag.  

De vraag is natuurlijk wat doe je met 260 duizend euro. De gemeente versnippert het bedrag over allerlei mooie projecten. Dit werkt hetzelfde als bij homeopathische middelen: je verdunt het zo dat je je moet afvragen of het nog effectief is. Het gaat over bedragen tussen 5 en 30 duizend euro.

Ik noem een paar projecten: verduurzaming sporthal De Doorbraak: 10 duizend euro. Dag van de Duurzaamheid voor ondernemers: 30 duizend euro. Gasloze nieuwbouw: 30 duizend euro voor maximaal 10 aanvragen en subsidie energievoorzieningen in bestaande bouw: 30 duizend euro.

We moeten het zien als aanmoedigingspremies, ze zijn eenmalig en kunnen burgers en ondernemers helpen ze over de streep te trekken. Dat de gemeente best wel van goede wil is laat ze zien door een half miljoen euro uit te trekken voor het plaatsen van zonnepanelen op de daken van verenigingsgebouwen.

Toch is dat ook klein bier als je bedenkt dat Schagen voor veel grotere uitdagingen staat. Het is alle hens aan dek om te zorgen dat de  CO2-uitstoot drastisch omlaag gaat. In de duurzaamheidsagenda is geen euro uitgetrokken voor de warmte- en energietransitie en het aardgasvrij maken van bestaande woningen en gebouwen.

Schagen is van plan een woonfonds in het leven te roepen waarin met corporaties, ontwikkelaars en banken wordt samengewerkt. Daarnaast zou dit fonds een adviesfunctie kunnen hebben voor ouderen om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen, schrijft het college. Dit klinkt allemaal erg vaag. Voorlopig zit er nog geen euro in dat fonds. Op het VNG-congres deze week wordt gesproken over de miljarden kostende transitie die de gemeenten moeten ophoesten maar geen wethouder weet hoe hij aan dit geld moet komen.    

Een naar mijn mening groter probleem is stikstof dat als een vette deken over ons land ligt. Teveel stikstofneerslag van landbouw, industrie en verkeer heeft gezorgd voor te veel voedingsstoffen in de natuur. Sommige plantensoorten, zoals grassen en braam, gaan daar heel hard van groeien.

Duinen en laagveengebieden groeien daardoor dicht en zeldzame planten en dieren die bij deze van oorsprong voedselarme landschappen horen, verdwijnen in hoog tempo. Bomen sterven en jonge vogels breken hun pootjes als gevolg van de gigantische uitstoot van stikstof. Onderzoeker Arnold van den Burg van het bureau Biosphere noemt de problemen rond de stikstofuitstoot erger dan de klimaatverandering.

Ook dichter bij huis speelt het zoals in het Zwanenwater en aanpalende duinen die zeer stikstofgevoelig zijn en beter af zijn als de stikstofdepositie naar beneden gaat in plaats van omhoog. Dit dreigt te gebeuren door bouwwerkzaamheden op het strand van Petten en in toename van recreatieverkeer waardoor de emissies omhoog gaan.

Zo kan het gebeuren dat dezelfde gemeente het milieu wil redden door iets te doen aan de uitstoot van CO2 en tegelijk het milieu belast door meer stikstofemissie toe te staan. Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) is bedoeld om de ontwikkelaars te vriend te houden zodat ze kunnen blijven investeren in de natuur en daardoor blijft het probleem bestaan.  

De kans dat PAS van tafel gaat is niet denkbeeldig omdat het Europese Hof binnenkort met een uitspraak komt op verzoek van de Raad van State. Het zou mij niet verbazen als die uitspraak negatief uitpakt voor Nederland. Het is zorgwekkend dat het RIVM een stagnatie rapporteert van de ammoniakdepositie op natuurgebieden. Kortom, PAS helpt onvoldoende.

Eugeen Hoekstra