Het Fusiespook

Het fusiespook waart weer rond. Niet dat u lezer erover begonnen bent. Waarom zou u? De fusie van een paar jaar geleden zit nog in onze koude kleren en de pijn is overal voelbaar. Overal zit oud zeer zoals in Niedorp waar de op de stad Schagen georiënteerde inwoners zagen hoe hun mooie gemeente werd verkwanseld aan machtswellustelingen in Anna Paulowna en niet te vergeten de burgers in de oude gemeenten Harenkarspel en Zijpe die samengevoegd zijn met de stad Schagen en waarbij sommigen het gevoel hebben op achterstand te zijn gezet.

Nee, u heeft uw bekomst als het gaat om fusies, maar u hebt buiten de waard gerekend. Vraag me niet waarom, maar opeens vinden de burgemeester de tijd rijp om hardop te roepen dat een nieuwe fusie onvermijdelijk is en godbetert gebruiken ze dezelfde riedel waarmee zij in de vorige fusie hebben gerommeld.

Een grote fusiegemeente maakt meer indruk in de Tweede Kamer en bij ministeries dan kleinere gemeenten. Dat je tegen Den Haag kunt zeggen dat er iets moet gebeuren als er banen verdwijnen of scholen. Dan is het nodig dat je een vuist kunt maken. Het maakt meer indruk als je een grote achterban hebt. Klopt dit verhaal?

Eigenlijk zeggen de burgemeesters van Den Helder en Hollands Kroon dat bij de fusie van een paar jaar geleden niet is doorgepakt. Dat toen besloten had moeten worden van de Noordkop één gemeente te maken. Want waar praten we over. De Kop telt zo’n beetje 158.000 inwoners, niet veel meer dan een willekeurig stadsdeel van Amsterdam. En met vier gemeenteraden en vier colleges van burgemeester en wethouders kun je best zeggen dat dit wat aan de overdreven en dure kant is. Hoe zo niet fuseren? Er is alle reden toe. Vooruit met de geit.

Zo denk ik er wel over, maar er is een probleem. Fusie in de Kop, betekent dat we worden samengevoegd met de qua aantal inwoners grootste gemeente in de Kop Den Helder : wie wil in vredesnaam samen gaan met het rebelse en onberekenbare Den Helder? Niemand wil toch zijn hoofd steken in de strop die levensgroot boven deze stad hangt?  

Texel houdt zich sowieso buiten het fusieverhaal met haar status aparte en burgemeester Van Kampen staat ook niet te trappelen van ongeduld. Zij vindt 46.000 inwoners een acceptabel aantal en zoekt de oplossing meer in de samenwerking om iets te bereiken in Den Haag. En zo zegt ze, je moet elkaar als buurgemeenten iets gunnen. Mooi gesproken, maar daardoor verdwijnt niet de bestuurlijke drukte in de Kop.

Zo wordt er nu al op veel fronten samengewerkt en zijn allerlei samenwerkingsverbanden ontstaan waarin veel geld omgaat en nauwelijks democratisch wordt gecontroleerd. Ik noem GGD,  brandweer en ambulance, milieutoezicht, omgevingstoezicht, afvalverwerking HVC en ontwikkelingsbedrijf NHN. Kortom, de lokale democratie wordt uitgehold door de zo geprezen samenwerking. Moeten we dit willen?  Een fusie kan het democratisch tekort herstellen.

De bevolking  beschouwt een gemeentelijke herindeling echter als een feestje van de bestuurders, wethouders en raadsleden. Hun inkomen gaat omhoog en hun machtsbasis versterkt. Bovendien kost een fusie heel veel geld. Denk maar aan de wachtgelden.  Aan de andere kant zijn er ook besparingen door efficiënter gebruik van gebouwen en voorzieningen.

Maar het belangrijkste is het draagvlak onder de bevolking. De wet houdt het bij een paar inspraakbijeenkomsten. Dit kan niet de bedoeling zijn. Gelukkig bestaat sinds 1 juli 2015 de wettelijke mogelijkheid voor het houden van een referendum. Een gemeentelijke herindeling is hiervoor een geschikt onderwerp. Maar een fusie met Den Helder, daar moeten we vierkant voor gaan liggen.   

Eugeen Hoekstra