Column: wordt de brandweer louter beroeps in Schagen?

Waar bemoeit Europa zich mee? Eerst met het stikstof en nu moeten onze vrijwillige brandweerlieden in dienst treden en loon gaan ontvangen. Volgens Europees recht is de huidige positie van de Nederlandse brandweervrijwilliger onhoudbaar, zegt nu ook hoogleraar Arbeidsrecht Leonard Verburg van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het verschil mag niet meer. Waarom? Beroeps en vrijwilligers: ze doen allemaal hetzelfde werk.  

Zelf vragen de vrijwilliger brandweermannen en – vrouwen niet dat ze in loondienst willen. Ze krijgen een vergoeding en daar zijn ze tevreden mee. Ook krijgen ze een heel goede opleiding. 80 procent van het Nederlandse brandweerpersoneel bestaat uit vrijwilligers.

In ronde getallen: er zijn ruim 19.000 vrijwilligers en ruim 5000 beroeps brandweerlieden in ons land. In onze regio zijn alle brandweermannen – en vrouwen een vrijwilliger. Ze lopen weg als ze horen dat ze loon krijgen. Dan ben je geen vrijwilliger meer. Einde verhaal.

In Noord-Holland Noord zijn 52 brandweerkazernes en zo’n 1400 brandweermensen.

De Vakvereniging Brandweer Vrijwilligerslieden ziet het somber in. ,,Ik heb er weinig vertrouwen in”, zegt voorzitter Marcel Dokter. Ook vakbondsbestuurder van de FNV, Frans Carbo, voorziet een moeilijke discussie. ,,Vrijwilligers doen exact hetzelfde werk.” En dat is juist de reden voor Europa om de geldelijke waardering gelijk te trekken.

Dat kan door de beroepsmensen geen loon meer te betalen. Dan is het verschil opgeheven. Maar dit is onaanvaardbaar en dus kiest Europa voor de koninklijke weg: alle vrijwilligers komen in dienst en worden prof. Dit geintje gaat de gemeenschap heel veel geld kosten. Aan de andere kant: ambulancepersoneel bestaat louter uit betaalde krachten. Brandweer en ambulance: beide gaan over leven en dood.  

Belangrijk is de vraag hoe lang de vrijwillige brandweer het nog kan volhouden afgezien van deze discussie. Er is de afgelopen jaren flink op de brandweer bezuinigd. Brandweerkazernes zijn duur en nieuwbouw wordt vaak uitgesteld. De brandweer heeft steeds meer moeite om vrijwilligers te vinden.

Desalniettemin lukt dit in Schagen nog altijd. Er is niemand in de lokale politiek die de vrijwillige brandweer wil afschaffen. Branden worden hier goed en tijdig geblust. De hulpverlening bij calamiteiten is goed te noemen. Dus waarom zou er veranderingen nodig zijn ?

Volgens Europees recht is de positie van de brandweervrijwilliger onhoudbaar. Dat het deze kant opgaat is al een tijd bekend in het brandweerwezen. Een denktank is in stilte bezig oplossingen te bedenken.

Zo bedenkt ze gradaties in de beloning  om die afhankelijk te maken van de zwaarte van de taken van de brandweerlieden: minder specialistische taken worden minder beloond. Zo iets. Maar dat heft het probleem niet op.

Je gaat krijgen dat vrijwilligers minder zware taken gaan doen om zo het verschil te laten bestaan tot de beroepslui. Of vrijwilligers gaan we voortaan part-timers noemen: minder uren inzetten. Om zo de kosten beheersbaar te maken.

Ik ben bang dat de discussie ertoe zal leiden dat de vrijwillige brandweer het niet zal redden. Of beter gezegd: eerder het loodje zal leggen.

Eugeen Hoekstra