Column: Winstmaximalisatie in de gezondheidszorg

Enige tijd geleden stuurde mijn huisarts me naar het ziekenhuis. Na een wachttijd van enige weken werd ik poliklinisch geholpen. Binnen het kwartier kon ik de behandelkamer weer verlaten. Het bleek een eenvoudige ingreep. Twee maanden later kreeg ik de rekening: precies 385 euro, mijn eigen risico. Het dekte niet de gehele kosten, want die waren bijna 600 euro. Onbegrijpelijk dat een simpele ingreep zoveel kost. 

Voordat mijn tandarts de staat van mijn gebit beoordeelt laat hij eerst een mondhygiëniste mijn tanden en kiezen schoonmaken. Dat wordt per 5 minuten in rekening gebracht. Voor mijn gevoel was het reinigen van mijn gebit een kwestie van enkele minuten. Er werden echter wel 25 minuten in rekening gebracht. Ik zat niet in de stoel met een stopwatch. Eigenlijk ga ik uit van de betrouwbaarheid van mijn zorgverlener. Maar is dat wel terecht? Kan ik er van uit gaan dat zorgverleners eerlijk declareren?

Bij een ondernemer komt geld binnen. Dat is de omzet die verkregen wordt uit de verkoop van producten of het leveren van diensten. De ondernemer maakt ook kosten. Hij heeft een gebouw nodig dat hij huurt of koopt. De grondstoffen voor zijn product moet hij inkopen. Hij heeft personeelsleden in dienst die voor hem produceren of diensten uitvoeren. Dat alles bij elkaar zijn de bedrijfskosten. Als de ondernemer die bedrijfskosten aftrekt van de omzet houdt hij het bedrag over dat hij heeft verdiend: de winst van zijn onderneming.

Door al die cijfers op een rijtje te zetten kan men nagaan of een bedrijf succesvol is of niet. Een bedrijf is succesvol als het winst maakt. Een bedrijf dat verlies lijdt heeft grote kans dat het ophoudt te bestaan of failliet gaat. Heel eenvoudig is te bepalen hoe het met een bedrijf gaat. Je kunt de verhouding winst t.o.v. de omzet uitdrukken in een percentage. Dat percentage wil een ondernemer natuurlijk zo hoog mogelijk krijgen. Dat is nu eenmaal waar het om gaat in een onderneming: zo veel mogelijk geld verdienen.

In jaarrekeningen van bedrijven staan nog andere getallen die moeten uitdrukken hoe het gesteld is met de bedrijfsvoering. Bijvoorbeeld de rentabiliteit. Dat is het percentage dat de verhouding uitdrukt tussen de winst en het vermogen dat in het bedrijf is geïnvesteerd. Hoe groot is de winst ten opzichte van het vermogen? Die berekening laat vaak een ander percentage zien dan de verhouding winst-omzet.
Een fabriekseigenaar moet vaak een hoog bedrag investeren in bedrijfsgebouwen. Een bedrijf dat thuiszorg levert heeft niet veel bedrijfsruimte nodig, hoogstens een ruimte om de administratie te doen. De rentabiliteit van een onderneming die goederen produceert zal in veel gevallen lager zijn dan een thuiszorg onderneming.

Particuliere ondernemingen die (gezondheids)zorg leveren bestaan al erg lang. De tijd dat een huisarts ‘gemeente-geneesheer’ was en de vestiging van Noordwest Ziekenhuis in Den Helder een ‘gemeenteziekenhuis’ ligt ver achter ons. Alle instellingen die zich bezig houden met gezondheidszorg hebben nu het karakter van een op winst gerichte onderneming.

Maar ook zijn veel van die ondernemingen  privaat bezit en dienen ze in de eerste plaats de aandeelhouders tevreden te stellen. Kortom, ons gezondheidsstelsel is geprivatiseerd. Het is een politieke keuze waarbij de gedachte is dat (gezondheidszorg)bedrijven met elkaar gaan concurreren en zo de prijs drukken. 
Relaties in de gezondheidszorg zijn van een ander karakter dan die van een klant in een winkel. De klant koopt een artikel dat hij graag wil hebben en dat hij het geld waard vindt om aan te schaffen. Hij betaalt uit zijn eigen portemonnee en verlaat de winkel. De relatie is kortstondig en als de klant tevreden is komt hij niet terug om te klagen.

Als je je ziek voelt ga je naar de huisarts. Die is net als de eigenaar van een winkel ondernemer. De meeste mensen hebben een langdurige relatie met hun huisarts. Ook al weet je niet hoe de wachtkamer van je dokter eruitziet omdat je supergezond bent, toch wordt er periodiek voor je betaald. Je hebt een abonnement dat door je zorgverzekering wordt betaald. En als je onverhoopt toch voor een gezondheidsprobleem naar je dokter moet, krijg je geen rekening. Die wordt ook vergoed door je zorgverzekering. Je merkt in eerste instantie niets van de kosten, maar die zijn er wél. Als je wordt geconfronteerd met je eigen risico of eigen bijdrage merk je dat gezondheidszorg niet goedkoop is…

Kees Zwaan

(Foto: Pixabay)