Column: waarom bouwt Schagen de woningen niet zelf?

Er worden in de gemeente Schagen onvoldoende betaalbare woningen gebouwd, zo is de conclusie van de PvdA-fractie onlangs. Heeft de PvdA onder een steen geleefd? Er is geen gemeente in Nederland die niet met hetzelfde probleem worstelt. Marktwerking kent zo zijn slachtoffers. Voortschrijdend inzicht zullen we het noemen die verrassende blik van de PvdA op de sociale woningbouw. Laten we onze zegeningen tellen. Voor sociale woningbouw moeten we bij de woningcorporaties zijn, maar die zijn zo verschrikkelijk traag, dat steeds meer gemeenten de sociale woningen zelf gaan bouwen. Goed idee?

Beemsterboer doet zijn best: 40 procent van elk bouwplan wordt sociale woningbouw. Niet zo lang geleden was dit in de regel dertig procent. We boeken vooruitgang, maar niet naar de zin van de sociaal democraten. Ik ben bang dat de vraag naar deze goedkope huizen bij wijze van spreken oneindig is als je ziet hoeveel mensen zich hebben aangemeld bij de complexen sociale huurwoningen bij de Beethovenlaan en aan het Regioplein. Dus moet er een inhaalslag worden gemaakt.

Hoe? Door ervoor te zorgen dat bij elk nieuwbouwplan het aantal sociale woningen veel hoger is dan die veertig procent. Hoeveel hoger? Het maximale, zegt de PvdA. Beemsterboer zit gebakken aan projectontwikkelaars en die willen geld verdienen. Veertig procent is al het maximum. Hoezo?, zegt de PvdA weer. Op gemeentegrond (onder meer in Tuitjenhorn en Warmenhuizen) is de gemeente vrij om hier enkel sociale huurwoningen realiseren.

Dat kan volgens mij alleen als de gemeente die woningen zelf bouwt. Maar we hebben toch Wooncompagnie. Dat is zo, maar die wordt in haar woningproductie gehinderd door de verhuurdersheffing. Gaat dus veel te langzaam. Maar wie moet dan die sociale woningen bouwen? De gemeente Schagen zelf natuurlijk.

Kan dat? Vroeger hadden heel veel gemeenten een eigen woningbouwbedrijf. Dat is steeds minder geworden. Er is een groot woningtekort. Beleggers willen best investeren als het maar een hoog rendement oplevert. Een gemeente kan met minder rendement genoegen nemen dan marktpartijen; de rente is laag, dus kan de gemeente goedkoop geld lenen. Projectontwikkelaars hebben geen goede reputatie. Het specifieke marktdenken brokkelt af. Zelfs de VVD heeft een draai naar links gemaakt.

De gemeente Edam-Volendam heeft de Broeckgouw zelf ontwikkeld: een woningbouwplan voor 1050 woningen en een Woonzorgcomplex met 150 eenheden. De gemeente heeft grond aangekocht en zelf de architect, aannemers, makelaar en notaris gekozen.

De gemeente Assen heeft een flink aantal sociale huurwoningen zelf gebouwd. Assen kreeg kritiek omdat dit een taak is van woningcorporaties. Daar was geen wachten op en dus ging wethouder Albert Smit zelf aan de gang.  

De gemeente Purmerend is het spuugzat. Het woningtekort loopt de spuigaten uit en dus besloot deze gemeente in februari 2019 de sociale woningen zelf te bouwen.  Wooncompagnie was bereid 40 tijdelijke woningen te bouwen, maar dat vond de gemeente niet genoeg en besloot daarom het zelf te doen. Minister Kajsa Ollongren reageert enthousiast: “dat moeten meer gemeenten doen.”

De gemeente Rijswijk bouwt veertig eengezinswoningen en vijftig appartementen met een middenhuur zelf. Als de ontwikkelaars het niet willen doen, dan gaan wij het zelf doen,’ zegt CDA-wethouder Johanna Besteman.

Het aandeel sociale huurwoningen in de totale woningvoorraad in Schagen bedraagt slechts 22 procent. Om dit percentage flink omhoog te krijgen, moeten aanzienlijk meer sociale woningen worden gebouwd. Met Wooncompagnie redden we het echt niet in Schagen.

Eugeen Hoekstra