Column: Uiteindelijk moeten we het samen zien te rooien in dit kikkerlandje

Mark Rutte zat een paar dagen geleden bij Pauw. Mijn tenen kromden, mijn wenkbrauwen emigreerden naar mijn kruin en mijn ogen namen mangaproporties aan, toen ik hem de problemen zag wegwuiven die te maken hebben met de toeslagensystematiek: een voorschotsysteem. Hoe bedenk je dit als het gaat om mensen met een laag inkomen.

De ontvangers worden onaangenaam verrast als ze horen dat ze de toeslagen (soms over een periode van maanden) moeten terugbetalen omdat ze een baantje hebben gehad. Het terug te betalen bedrag kan best groot zijn. Hierdoor dreigen zij in de schulden te geraken. Het probleem is: door te gaan werken, houden ze minder over. De bekende armoedeval, zei hij luchtig. Daar werken we aan. Het begrip armoedeval dateert uit de vorige eeuw. Dat de overheid niettemin systemen blijft bedenken, ook in deze eeuw, die de armoedeval in stand houden; dat is mijn grootste ergernis.

Het is vooral het falen van de overheid dat tot veel ergernis leidt onder de bevolking. De politiek krijgt dan de schuld maar de overheid als uitvoerende organisatie schiet vreselijk tekort. Politici maken zich meer druk over het beleid dan over de uitvoering hiervan terwijl met de uitvoering (Groningen, ICT-projecten, UWV en frauderende arbeidsmigranten, SVB en de pgb’s, jeugdzorg. belastingdienst etc.) heel veel mis gaat.

Bovendien zijn de tekorten in de publieke sector alleen maar gegroeid terwijl de economie floreert. Ook dat is de politiek te verwijten. Daarbovenop heeft de politiek parallelle samenlevingen geschapen met een scheiding tussen de haves en de have nots. Tussen de laagopgeleiden en de hoogopgeleide mensen. Logisch dat heel veel mensen vergeten dat er ook veel goed gaat in ons land.

Onbekend maar onbemind. Minister Stef Blok lijkt ook die mening toegedaan. Hij zei: “waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden. En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen.” Dat hij op dit standpunt is aangevallen lijkt mij terecht.

We moeten onze mening niet verabsoluteren omdat we ons dan belangrijker maken dan onze opinie. Dat je daarom ook niet op die steile politicus wil lijken die weigert zijn mening bij te stellen. Ja, dat we de vrede moeten bewaren en ons niet laten beheersen door angst: wat de boer niet kent, dat vreet hij niet. 

Jezus, leerde dat we met de strijd tegen de armoede en alles wat hierbij hoort er niet zijn. Dat we ook onze intellectuele luiheid aan banden moeten leggen. Vertaald naar deze tijd: dat we verder moeten denken dan wat onze bubbel voorschrijft over zwarte piet, vluchtelingen, VOC, religie en basisinkomen. Dat we de deur openhouden voor iedereen en niet dichtslaan. 

Uiteindelijk moeten we het samen zien te rooienin dit kikkerlandje. Want zo is het wel: de waarheid begint waar de leugen eindigt.

Ik wens mijn lezers fijn kerstdagen en een gelukkig en gezond 2019.

Eugeen Hoekstra