Column: Smeerolie van de maatschappij

Een benzinemotor is een ingewikkelde constructie waarin veel onderdelen zitten. Die moeten allemaal soepel draaien om niet vast te lopen. Zo’n vastloper betekent dat de motor stopt en de auto niet meer verder kan rijden. Het is dus zaak de boel goed te smeren zodat je problemen voorkomt. Dat gebeurt onder andere met olie. Ieder draaiend onderdeeltje in zo’n motor wordt door een vernuftig systeem voorzien van olie. Die olie circuleert door de hele motor.

Stel je een motor voor waarin de olie niet circuleert maar ongebruikt in een reservoir blijft zitten. Die motor gaat kuren vertonen en loopt tenslotte vast. Hetzelfde gebeurt in een samenleving waarin de welvaart ongelijk verdeeld is. Waarin het geld onvoldoende circuleert. Er zijn aardbewoners die er naar streven zoveel mogelijk geld te verzamelen om er vervolgens niets mee te doen.
Een 67-jarige vrouw in Vietnam wist door omkoping, fraude en verduistering van geld zo’n 12 miljard euro te verzamelen, waarvan ze een deel in haar kelder bewaarde in de vorm van bankbiljetten die naar verluidt twee ton wogen. Ze kon er letterlijk in zwemmen. Ze werd ter dood veroordeeld. Vietnam is blijkbaar niet zo blij met frauduleuze burgers.

Een vrouw wier vader rijk werd door het produceren en verkopen van bier betaalt geen belasting, hoewel ze inmiddels in het bezit is van zon slordige 16 miljard. Ze ontwijkt stelselmatig de belasting en daardoor loopt de staat ieder jaar miljoenen euro’s mis. Ontwijken is niet strafbaar, maar wel heel asociaal. Van de door haar ontweken belasting zou de samenleving kunnen profiteren. Zou de samenleving er een beetje beter uitzien.

Wat is er eigenlijk met mevrouw Heineken aan de hand? Waarom heeft ze geen zin om belasting te betalen? Zou ze haar kelder net als die Vietnamese vrouw ook vol met geld hebben gepropt? Ik moet dan denken aan het geldpakhuis van Dagobert Duck die regelmatig een duik neemt in zijn geld en er letterlijk in zwemt. Geld is toch niet gemaakt om in te zwemmen? Blijkbaar wil mevrouw Heineken dat – in ieder geval figuurlijk- wel doen, ondertussen een glas van haar eigen bier drinkend. Regelmatig zie ik een foto van mevrouw Heineken opduiken waarop ze vrolijk een toast uitbrengt. Wat zou er tijdens dat fotomoment in haar hoofd zijn omgegaan? Misschien dacht ze wel aan haar slimheid waarmee het haar lukt de belasting te omzeilen. Waarschijnlijk ziet ze haar handelswijze niet als negatief in de zin dat ze er de samenleving mee benadeelt.

Maar geld is echt niet bedacht om te verzamelen en in een kelder of een oude sok te laten verstoffen. Of in te zwemmen. Geld wordt wel de smeerolie van de maatschappij genoemd. Het moet circuleren om die maatschappij soepel te laten draaien. Het moet circuleren om ieder lid van de maatschappij goed te laten functioneren. Ieder radertje moet zogezegd worden geolied.
Het is asociaal en immoreel om je (financiële) steentje niet te willen bijdragen aan de maatschappij. Iedereen dient namelijk bij te dragen aan publieke voorzieningen zoals bijvoorbeeld infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen.

En toch zijn er mensen die daar niet voor willen betalen. Ze noemen het weleens zwartrijders. Veel miljonairs vinden het zonde om een deel van hun inkomen in te leveren. Eén van de grootste zwartrijders in ons land is koning Willem-Alexander. Hij betaalt over zijn riante inkomen geen cent belasting, terwijl iemand met een minimum inkomen dat wel doet. Toch maakt Willem gebruik van de collectief gefinancierde voorzieningen. Hij rijdt over de door de belastingbetaler betaalde wegen. Hij kijkt naar de programma’s van de publieke omroep die door ‘zijn’ volk zijn betaald.
We hebben er met zijn allen op democratische wijze voor gekozen om het verschil tussen arm en rijk te laten toenemen. Om de vier jaar kiezen we onze volksvertegenwoordigers die uiteindelijk bepalen wie er de dienst gaan uitmaken. En welke beslissingen er worden genomen. Blijkbaar vinden wij het goed dat een ‘elite’ zich steeds meer bezit toeëigent. Het wordt tijd dat deze financiële elite meer belasting gaat betalen en dat wordt voorkomen dat zij belasting ontwijkt door allerlei ‘slimme’ constructies.

Het is hoog tijd om een extra belasting in te voeren voor miljonairs en een nog hogere voor miljardairs. Door grote vermogens zwaarder te belasten kan de belasting voor mensen met een laag inkomen worden verminderd. En zo kan het voor een grote groep mensen wat betaalbaarder en leefbaarder worden gemaakt. Kortom, de smeerolie van de maatschappij -geld- moet beter worden verdeeld. Dat is in ons aller belang…