Column: Schagen krimpt maar door wat?

We willen er niet aan maar de gemeente Schagen krimpt. Of beter gezegd: de bevolking krimpt. En dat is niet goed voor de economie en in het verlengde hiervan voor de voorzieningen. In de dorpen is de krimp het grootst. Hoe dan ook, stond de teller op 1 januari 2019 op 46.553 inwoners, op 31 december stond deze op 46.482 inwoners. Een afname van 71 personen. Niet een daling om meteen paniek te gaan zaaien.

Toch is het goed om beter naar de getallen te kijken.  Zo kwamen er toch maar mooi meer mensen zich vestigen in Schagen (1906) dan dat er vertrokken (1882). Een plus dus van 24.  Nee, de afname heeft te maken met het aantal geboorten en overlijdens. Vorig jaar werden er 369 baby’s geboren. Maar er stierven 464 mensen. Een  negatief verschil van 95. Geen wonder want Schagen vergrijst als geboorten achterblijven ten opzichte van de overlijdens. Dan krimpt de bevolking.

En hoe verloopt de demografie dit jaar? Niet zo goed. Het aantal inwoners is gezakt naar 46.379 inwoners per 1 juni. Een afname van 103 personen. Hoe ontstaat dit? Aantal geboorten: 119; aantal overlijdens: 202; het aantal mensen dat zich in Schagen heeft  gevestigd: 678 en het aantal mensen dat Schagen heeft verlaten: 698. De conclusie: alle cijfers staan rood.

Opmerkelijk is de prognose van bureau Primos over de verwachte ontwikkeling van de bevolking van Schagen. Deze komt uit op 46.490 inwoners in 2020. We zitten nu al op 46.379 inwoners halverwege dit jaar. De kans is groot dat dit aantal eerder zal dalen dan stijgen. Met andere woorden: Primos zit er behoorlijk naast.

De gemiddelde leeftijd in Schagen is 44,8 jaar. Die is hoger dan het landelijk gemiddelde van 42,1 jaar. Schagen vergrijst sneller dan de rest van het land.  Wilt u cijfers?  Het aantal 65-plussers bedraagt in Schagen 14,2% en dat is landelijk 11,1% en het aantal 75-plussers is hier 10,3% en landelijk 8,4%.

Dit is ook te zien aan de demografische druk (de hoeveelheid ‘niet-actieven’ ten opzichte van de beroepsbevolking (20-65 jaar). Deze druk bedraagt in Schagen maar liefst 84,1% tegen 70,0 % landelijk.

Vorig jaar waren in Schagen 21.602 banen. Het jaar hiervoor 21.161. Het grootste aantal banen is te vinden in de groot-en detailhandel (3.920), in de industrie (3.344) en in het onderwijs en de welzijnszorg (2.841). Toch is het aantal banen per 1.000 inwoners in Schagen een stuk lager dan het landelijke aantal: Schagen 763,1 tegen Nederland (792,0). Wel is het aantal bedrijfsvestigingen hoger, namelijk 160,7 per 1.000 (15-64 jaar) inwoners tegen 151,5 in Nederland.

De leegstand in de detailhandel stijgt met het jaar. In 2016 bedroeg deze 4,0% als percentage van het totaal aantal verkooppunten. In 2017 was dit  4,6%, in 2018 5,5%, in 2019 5,4% en dit jaar 6,6%.  De toename van de leegstand is niet vreemd. Landelijk is hetzelfde beeld te zien:  van 6,7% op 1 januari 2019 naar 7,3% op 1 januari 2020. Oorzaak is bekend: de online-verkopen. Niets meer en niets minder.

Kortom, Schagen kijkt aan tegen een dalende en snel vergrijzende bevolking en een toenemende demografische druk op de economie. Tegelijkertijd krimpt de omvang van de detailhandel door een forse toename van de online-aankopen. De coronacrisis heeft waarschijnlijk het laatste zetje gegeven.

Eugeen Hoekstra