Column: Schagen behandelt bezwaren burgers af buiten de externe bezwarencommisie

Dat is opvallend dat de bezwarencommissie met juristen,waar burgers en ondernemers terecht kunnen voor hun bezwaren, vorig jaar maar twee zittingen heeft gedaan. De reden is dat de ambtenaren erin slagen bezwaarmakers af te helpen van een gang naar de commissie om hier hun gelijk te halen. Uit opgevraagde cijfers blijkt dat 44 bezwaarschriften ambtelijk zijn gehoord en dat als resultaat 30 bezwaarmakers hun bezwaar hebben ingetrokken.

Of de rest (14 bezwaarschriften) de commissie hebben bereikt lijkt onwaarschijnlijk. Want vorig jaar heeft de commissie slechts 2 zaken afgehandeld. Het betreft 2 bezwaarschriften in één zaak. Deze zaak loopt nog in afwachting van een nader onderzoek. Blijkbaar hebben de 14 bezwaarmakers hun zaak niet doorgezet naar de commissie. Of moeten het nog doen.  

De vraag is of het een goede zaak is het ‘ambtelijk horen’ waardoor bezwaarmakers afzien om naar de bezwarencommissie te stappen. Met deze methode wordt bedoeld dat burgers, die een bezwaarschrift hebben ingediend bij de gemeente, worden gehoord door een ambtenaar die niet betrokken is bij de voorbereiding van het besluit waartegen het bezwaar zich richt. De gemeente is ermee begonnen in 2017.

Bij de hoorzitting kan een vertegenwoordiger van het college aanwezig zijn om het bestreden besluit toe te lichten. Het afdelingshoofd kan besluiten het ambtelijk horen niet te doen en de afhandeling van het bezwaar in handen te leggen van de bezwarencommissie.

Is het een goede zaak dat ambtenaren bezwaarschriften zelf proberen af te handelen? Wordt hierdoor de indieners afgehouden hun recht te zoeken bij de bezwarencommissie die bestaat uit onafhankelijke juristen? Of anders gezegd: zijn ambtenaren wel zo onafhankelijk en onpartijdig?

Het idee achter ‘ambtelijk horen’ is dat veel bezwaren berusten op misverstanden, betere uitleg nodig is en wellicht in gezamenlijk overleg gezocht kan worden naar een andere oplossing naar tevredenheid van de bezwaarmaker.

Een jurist kijkt of het bestreden besluit onwettig is, de ambtenaar of het besluit onprettig is. Die de zaak niet bekijkt door een juridische bril. Dat hij de tijd neemt en tegelijkertijd zoekt naar een oplossing.

Of anders gezegd: de indiener van het bezwaarschrift moet met die ambtenaar in gesprek kunnen gaan, hij moet kunnen bespreken wat er aan de hand is. Wat is er wel en niet mogelijk, hoe ziet u dit, hoe ziet u dat?’

De bezwarencommissie  behandelde in 2017 nog 56 bezwaarschriften. Vorig jaar dus 2.

De vraag is kan de bezwarencommissie niet beter opgeheven worden. Nee, zegt woordvoerder Marjo van der Wal. “Niet in elk geval zal ambtelijk worden gehoord. Wanneer het bezwaar is gericht tegen een besluit dat belangrijke politieke, bestuurlijke of maatschappelijke gevolgen kan hebben zal het bezwaarschrift worden voorgelegd aan de commissie.”

Bespaart de gemeente niet veel geld omdat de commissie amper in touw hoeft te komen? In 2017 is een bedrag van € 11480,70 betaald aan vergoedingen. In 2018 was dit € 857,50. De vergoedingen van de leden en de voorzitter bedragen per zitting.

Zijn er dan geen bezwaren tegen het ‘ambtelijk horen’?  Dat de ambtenaren niet onafhankelijk zijn omdat ze loyaal zijn aan  hun werkgever en hun collega’s die betrokken zijn geweest bij het betwiste besluit niet willen afvallen.

Dat de bestuurders niet graag hun ongelijk willen toegeven en zich sturend opstellen. Dat de ambtelijke cultuur toch vooral is  van ‘onze wil is wet’.

Dat minder mondige mensen makkelijk zijn om te praten. Dat ze de ambtelijke taal niet begrijpen. Dat ‘wij van WC-eend’ de kop opsteekt. Dat voor goede mediation deskundigheid nodig is die ambtenaren ontberen.

Dat er geen ‘scheidsrechter’ is die de objectiviteit van het overleg bewaakt. Er is ook een groot voordeel: de bezwaarmaker weet vrij snel waar hij aan toe is.

De gemeente is tevreden hoe het gaat met het ‘ambtelijk horen’, maar wat vinden de mensen er zelf van die gehoord zijn. Onderzoek hiernaar heb ik niet gevonden.

Eugeen Hoekstra