Column: Poolse arbeidsmigranten frauderen er lustig op los

Arbeidsmigranten uit Polen zijn slimme mensen. Ze zijn leergierig en ook nog intelligent. Ze weten precies hoe ze het UWV in de luren moeten leggen en er is niemand  die aan de bel trekt. Wee de werkloze Nederlander die een keer vergeet te solliciteren of een formulier niet goed heeft ingevuld, een foutje, een vraag niet goed begrepen en hij wordt meteen in de kladden genomen en met sancties overladen. Maar frauderende arbeidsmigranten houden we handen boven het hoofd want oh, ze zijn zo belangrijk voor de economie in ons land.

De fraude is al jaren aan de gang is, drie maanden hard gewerkt in Nederland en daarna gaat de arbeidsmigrant terug gaan naar zijn eigen land om te genieten van een WW-uitkering uit Nederland. Om te voorkomen dat ze gesnapt worden zijn er stromannen in Nederland die namens hen sollicitatiebrieven schrijven naar werkgevers die helemaal niet zitten te wachten op Poolse arbeiders maar die brieven stellen de UWV gerust dat meneer en mevrouw de arbeidsmigrant zijn of haar best doet een nieuwe baan te vinden.  

Het ergste is dat het UWV verschillende keren is gewaarschuwd dat het niet klopt dat zoveel arbeidsmigranten in de WW lopen. Uit een interne steekproef van UWV, in bezit van Nieuwsuur, blijkt dat 30 procent van de Poolse WW’ers die met een tussenpersoon werken, niet in Nederland is. Dat duidt erop dat duizenden Polen frauderen of hebben gefraudeerd, en dus ten onrechte WW hebben ontvangen. Er zijn zeker 150 Poolse tussenpersonen actief. Die stonden vorig jaar zo’n 9400 uitkeringsontvangers bij.

Het gaat dus niet om klein bier maar we hebben hier te maken met fraude van ongekende proportie. Het UWV weet sinds 2012 van deze fraude maar hield de informatie binnenskamers. De uitkeringsinstantie deed verschillende onderzoeken naar het misbruik maar nam slechts beperkt maatregelen. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is door het UWV geïnformeerd in 2016, maar heeft de Kamer hierover niet op de hoogte gesteld.

Het lijkt er ook op dat gemeenten waar veel Poolse arbeidsmigranten wonen veel te weinig controles doen om vast te stellen of het wel oké met ze is. Ze zijn blij dat ze er zijn omdat ze hard nodig zijn en dan lijkt het erop dat ze een oogje dichtknijpen. Niet dat er helemaal niets gebeurd. Zo sloot Hollands Kroon in juli panden met arbeidsmigranten.

Tijdens deze controle bleken deze panden niet in orde. In 2 van de 3 panden werden illegaal tijdelijke werknemers gehuisvest zonder dat daarvoor een vergunning was verleend. Op 1 van de percelen verbleven jonge, waaronder ook minderjarige, tijdelijke werknemers in een oude garage. De controles zijn steekproeven en vormen het topje van de ijsberg. In de Kop werken 4.400 geregistreerde arbeidsmigranten.  

Controles om vast te stellen hoe het kan dat veel arbeidsmigranten in de WW zitten (want oh, we hebben ze hard nodig) worden niet uitgevoerd. De zorg van gemeenten is de huisvesting van arbeidsmigranten. Dat heel veel van hen frauderen moeten we maar door de vingers zien.

Dit is heel raar omdat in 2013 Bulgaarse arbeidsmigranten fraudeerden met toeslagen. Ze schreven zich in op een fictief adres in ons land en vertrokken naar hun eigen land en vroegen van hun fictief adres huur- en zorgtoeslagen aan. Dan zou er toch een belletje moeten rinkelen dat ons sociaalverzekeringsstelsel niet bestand is tegen massaal frauderende arbeidsmigranten. Hoe gaan we het fraudegeld terughalen?  Of wordt dit ook in de doofpot gestopt?

Eugeen Hoekstra