Column: Ook de gemeente Schagen stevent af op grote financiële problemen

Wethouder Kruit toonde zich aangenaam verrast door de financiële meevaller uit het gemeentefonds, waardoor de rode cijfers in één klap zwart werden. Volgens haar was het bezuinigingsspook uit zicht verdwenen, terwijl de gemeente nog kort geleden miljoenen euro’s had uitgekeerd om het corona-spook een hak te zetten. Dat geld werd uit de algemenere reserve gehaald, zeg maar het appeltje voor de dorst, waardoor het appeltje een heel klein appeltje is geworden (1,7 miljoen euro).

Te weinig om vrolijk over te zijn, vinden sommige fracties in de raad en zij beginnen zich zorgen te maken. Vreemd natuurlijk als je bedenkt dat ze de greep uit de reservepot zelf hebben goedgevonden. De wethouder verwacht dat het Rijk met extra geld komt om het corona-pakket te compenseren.

Ze werd op haar wenken bediend door de minister van Binnenlandse Zaken Kasja Ollongren die besloot een half miljard euro uit te trekken voor de gemeenten en de provincies. Dit lijkt een fors bedrag, maar het is de vraag of het corona-pakket van Schagen van 1,9 miljoen  euro volledig gecompenseerd zal worden.

Inmiddels heeft onze minister een tweede brief over hetzelfde onderwerp geschreven aan de Tweede Kamer. De brief maakt de gemeente niet blij. Ik citeer: “Ik realiseer me dat gemeenten de voorkeur hebben om nu bovenop de genomen maatregelen afspraken te maken over structureel extra middelen. Dit is door de VNG in het bestuurlijk overleg van 8 april ingebracht. Daarvoor vind ik het echter te vroeg: het is onzeker hoe het sociaal domein en de corona-crisis zich zullen ontwikkelen in de toekomst.”

Eén ding is zeker: het wordt van kwaad tot erger. Er komt een recessie aan met oplopende werkloosheid. Dat raakt ook gemeenten, doordat er meer bijstandsuitkeringen verstrekt zullen  worden, er meer mensen in een schuldhulpverleningstraject komen.  De VNG wil dat gemeenten een buffer krijgen om inwoners te helpen bij het begeleiden naar werk. De tekorten in de Jeugdzorg en de Maatschappelijke zorg zijn niet weg.

Zo heeft wethouder Kruit in haar begroting geld opgenomen waarvan ze niet weet of ze dat wel krijgt. Het gaat om € 687.000,- vanaf 2022. Ingeboekt als inkomsten voor de jeugdzorg.  Een stelpost zonder dekking. Best riskant. De decentralisaties in de zorg (Wmo, Participatiewet) raken dus ook de gemeente Schagen. De Omgevingswet is onderweg. Een groeiende groep gemeenten vreest hetzelfde scenario. Ze roepen de VNG op in actie te komen.

Het kan niet op: het gemeentefonds wordt herschikt. Plattelands gemeenten krijgen minder geld uit het fonds. Zo dreigt Schagen 35 euro per inwoner minder te krijgen. Dat is 1,6 miljoen euro minder in kas. Schagen doet mee met andere plattelandsgemeenten om te protesteren tegen de herschikking die geld moet opleveren voor de grote steden in de Randstad. 

De rijksbegroting laat een tekort zien van 68 miljard euro als gevolg van corona. Of het bij dit bedrag blijft is onzeker. Het hangt ervan af hoe diep de recessie wordt. Er gaan stemmen op om het bedrag uit te smeren over 10 jaar. Minister Wiebes zei op televisie dat hij geen bezuinigingen wil, maar investeringen. Ik ben het roerend met hem eens. Hij verwees naar de financiële crisis 2008-2013 die beslecht werd door ongekend harde bezuinigingen. Dit nooit meer.

Maar minister Hoekstra heeft het woord bezuinigen al een paar keer laten vallen. Een voorteken is de weigering van de coalitie om de salarissen van het zorgpersoneel structureel te verhogen. Als dit wordt toegestaan komt er een nieuwe loongolf. Onze ‘helden’ krijgen ‘slechts’ een eenmalige bonus van 1000 euro netto. 

Is het bezuinigingsspook wel echt weg? Veel bedrijven bezuinigen door personeel te ontslaan: begrijpelijk, maar noodzakelijk. Wie een gemeente ziet als een ‘bedrijf’, het heeft er veel van weg, en er moet bezuinigd worden, dan het is logisch dat de gemeente eerst kijkt naar haar eigen organisatie voordat de rekening terecht komt bij de bevolking.  

Eugeen Hoekstra